پادکست: انواع مهارت های نرم چیست و چه اهمیتی در موفقیت ما دارند؟

در این مقاله و پادکست از مدیرنو به چگونگی تقویت انواع مهارت های نرم که با عناوین دیگر مهارت های رفتاری، مهارت های غیر شناختی و بین فردی و ضروری نیز شناخته می‌شود، خواهیم داد. این مهارتها توانایی‌های غیر فنی هستند که به نحوه کار شما مربوط می‌شود. شامل نحوه تعامل شما با همکاران، نحوه حل مشکلات و نحوه مدیریت کارتان می‌شوند.

برای شنیدن پادکست مهارت های نرم با صدای علی معبودی دارید، روی دکمه PLAY در پایین همین صفحه کلیک کنید.

مهارت نرم چیست؟

مهارت های نرم، ویژگی‌های شخصیتی و بین‌فردی هستند که روابط یک فرد با افراد دیگر را مشخص می‌کنند و در محیط کارمکمل نوع سخت (تخصصی) است که به دانش و تواناییهای شغلی فرد اشاره دارد.

جامعه شناسان ممکن است از اصطلاح “مهارت نرم” برای توصیف ضریب هوش هیجانی یک فرد (EQ) در مقابل ضریب هوشی (IQ) استفاده کنند.

این مهارت بیشتر به شخصیت افراد مربوط می‌شود تا دانسته‌های آنها. به این ترتیب، آنها ویژگی‌های شخصیتی را در بر می‌گیرند که تعیین می‌کنند فرد چقدر با دیگران تعامل دارد و معمولاً بخشی مشخص از شخصیت یک فرد است. در بازار کار رقابتی، کارمندانی که نشان می‌دهند ترکیب خوبی از مهارت های نرم و سخت دارند، اغلب تقاضای بیشتری برای خدمات خود می‌بینند.

مهارت های رفتاری در محیط کار چیست؟

مهارت های رفتاری در محیط کار به توانایی‌های فرد در معاشرت و ارتباط موثر با مدیر و مافوق و همکاران گفته می‌شود که با استفاده آن بتوانند به خوبی در محیط کار عمل کند. این مهارت‌ها به مهارت‌های نرم یا “soft skills” نیز معروف هستند و به کارمندان کمک می‌کنند تا در محیط کار موفق‌تر باشند و روابط بهتری با همکاران و مشتریان برقرار کنند.

انواع مهارت های رفتاری در محیط کار کدامند؟

• ارتباط مؤثر: توانایی برقراری ارتباط واضح و مؤثر با دیگران، چه به صورت کلامی و چه غیرکلامی. این شامل مهارت‌های شنیداری، بیان نظرات و احساسات به طور مناسب و استفاده از زبان بدن صحیح است.
• همکاری و تیم‌سازی: توانایی کار کردن به صورت مؤثر با دیگران در تیم و داشتن روحیه همکاری. این مهارت شامل گوش دادن به دیگران، پذیرش نظرات و ایده‌ها، و کمک به رسیدن به اهداف مشترک است.
• مدیریت زمان و سازماندهی: توانایی مدیریت زمان به طور مؤثر و اولویت‌بندی کارها. این مهارت شامل برنامه‌ریزی، تنظیم هدف‌ها و پیگیری پیشرفت کار است.
• حل مسئله و تفکر انتقادی: توانایی تحلیل موقعیت‌ها و پیدا کردن راه‌حل‌های مناسب برای مشکلات. این شامل توانایی ارزیابی گزینه‌ها و اتخاذ تصمیمات منطقی و مؤثر است.
• مهارت‌های بین‌فردی: توانایی ایجاد و حفظ روابط مثبت با دیگران، از جمله همکاران، مشتریان و مدیران. این مهارت شامل ایجاد اعتماد، حل تعارضات و داشتن احترام متقابل است.
• انعطاف‌پذیری و سازگاری: توانایی تطبیق با تغییرات و شرایط جدید و مواجهه با چالش‌ها به شیوه‌ای مثبت. این شامل آمادگی برای یادگیری و پذیرش تغییرات در محیط کار است.
• هوش هیجانی: توانایی درک و مدیریت احساسات خود و دیگران. این مهارت شامل خودآگاهی، کنترل عواطف، همدلی و روابط بین‌فردی مؤثر است.

مهارت های رفتار یا نرم چگونه کار می‌کنند؟

این مهارت‌ها برای موفقیت همه افراد ضروری هستند. از این گذشته، تقریباً موفقیت و رشد در هر شغلی مستلزم آنست که افراد ارتباط بهینه‌ای با دیگران برقرار کنند. آنها توانایی های قابل انتقالی هستند که می‌توانند بدون توجه به شغل فرد، مورد استفاده قرار گیرند.

کارکنانی که در این مهارت‌ توانمندی دارند، کارکنانی بسیار سازگارتر و انعطاف‌پذیرتر باشند.

مهارت های رفتاری به‌ویژه در مشاغل مبتنی بر مشتری از اهمیت بیشتری برخوردارند. چراکه این کارکنان به‌طور مستقیم با مشتریان در تماس است. برای اینکه بتوانند به یک مشتری گوش داده و خدمات مفید و مؤدبانه‌ای به مشتری ارائه دهند، نیازمند تسلط به مهارت های رفتاری هستند.

انواع مهارت های نرم چیست ؟

انواع مهارت های نرم شامل ویژگی‌های شخصی، شخصیتی و توانایی‌های ارتباطی مورد نیاز برای موفقیت در کار است و نحوه تعامل یک فرد در رابطه با دیگران را مشخص می‌کند.

انواع مهارت های نرم

• تطبیق‌پذیری
• ارتباط
• به خطر افتادن
• تفکر خلاقانه
• قابل اعتماد بودن
• رهبری
• اخلاق کاری
• کار گروهی
• مثبت بودن
• مدیریت زمان
• انگیزه
• حل مسئله
• تفکر انتقادی
• حل تعارض
• مهارت مذاکره

چگونه به تقویت مهارت های نرم بپردازیم؟

بر خلاف مهارت‌های سخت که آموخته می‌شوند باید گفت مهارت های رفتاری شبیه به احساسات یا بینش‌هایی هستند که به افراد اجازه می‌دهند دیگران را «درک کنند».

یادگیری مهارت های رفتاری در کلاس‌های درس بسیار سخت بوده و همچنین اندازه‌گیری و ارزیابی آنها نیز بسیار دشوار است. اگر برای مدتی در محیط‌های کاری مشغول به کار هستید، به‌احتمال‌زیاد توانایی‌هایتان را تا حدودی توسعه داده‌اید. به‌عنوان‌مثال، اگر در شرکتی بازرگانی کار می‌کنید، در یک محیط تیمی کار کرده‌اید. اگر به مشتری ناراضی در یافتن راه‌حل کمک کرده‌اید، از مهارت‌های مدیریت تعارض و حل مسئله استفاده کرده‌اید.

مهارت های غیر شناختی می‌تواند از طریق تعامل‌های روتین افراد نیز تقویت شود.

به‌عنوان‌مثال، به‌جای اینکه فقط در مورد مکلات با مدیر یا همکارانتان صحبت کنید، بهتر است راه‌حل‌هایی برای آن مشکلات پیشنهاد دهید. اگر می‌بینید همکارتان با مشکلی درگیر است، برای برطرف کردن مشکل داوطلبانه پیش‌قدم شوید. اگر فرآیندی وجود دارد که می‌تواند به بهبود محل کار شما کمک کند، پیشنهاد دهید.

برای شنیدن پادکست مهارت های نرم با صدای علی معبودی دارید، روی دکمه PLAY در پایین همین صفحه کلیک کنید.

در ادامه سه گروه کلی برای تقویت مهارت های نرم عنوان شده تا بتوانید کارایی و بهره وری خودرا در محیط کاری و ارتباطات شخصی افزایش دهید:

گروه اول: توسعه مهارت‌های ارتباطی برای تقویت مهارت های نرم

1- در ارتباط شفاف و صریح باشید.

چه صحبت کردن چه نوشتن، هدف شما باید برقراری ارتباطی صریح و شفاف باشد.

زبان فانتزی یا خیلی رسمی اغلب شاید، نکته مورد نظر شما را به صورت گیج‌کننده یا مبهم به دیگران منتقل کند. طفره نرفتن و ماندن در موضوع مورد نظر می‌تواند به شفافیت ارتباطی شما کمک شایانی داشته باشد. پیشنهاد می‌شود به‌جای استفاده از ضمایر عمومی یا زمان مبهم، از اصطلاحات مشخص استفاده کنید.

2- برقراری ارتباط چشمی

برقراری درست ارتباط چشمی یکی دیگر از مهارت های نرم است.

با تعامل چشمی به مخاطب این اطمینان را منتقل می‌کنید که توجه و تمرکز شما روی مخاطب است. اگر در برقراری ارتباط چشمی مشکل دارید، پیشنهاد می‌کنیم بدن خودرا به سمت فردی که با او صحبت می‌کنید بچرخانید. با این کار، احتمال بیشتری وجود دارد که به‌طور طبیعی به چشمان او نگاه کنید. اگر با نگاه مستقیم به چشمان افراد احساس ناراحتی می‌کنید، نقطه‌ای را درست در بالا یا زیر چشم‌های فرد انتخاب کرده و به آنجا نگاه کنید. تا جایی که می‌توانید حواس‌پرت کن‌ها را از مدار مکالماتی خودتان دورکنید، چون فرار چشمی و حواس‌پرت شما از نگاه فرد مقابل امکان دارد بی‌ادبی قلمداد شود.

3- زبان بدنتان را زیر نظر داشته باشید

با کمی خم شدن رو به جلو در حین نشستن، علاقه خودرا به مخاطب نشان دهید.

از طرفی جلوی عوامل نشان‌دهنده بی‌حوصلگی مثل ضربه زدن با انگشتان، بازی با موها یا تکان دادن پای خودرا بگیرید. برای بهبود زبان بدن و برقراری ارتباط بهتر می‌توانید از تکنیک آینه استفاده نمایید. در تکنیک آینه با تقلید از وضعیت مخاطب، ناخودآگاه این پیام را ارسال می‌کنید که هر دوی شما در یک مسیر و دارای وجوه مشترکی هستید، که همین تکنیک ساده باعث آرامش طرف مقابلتان و روان سازی ارتباط می‌شود.

4- سخنرانی

سخنرانی شامل سخنرانی‌های عمومی و هم مکالمه‌های روزمره شما با افراد مختلف خواهد بود.

حتی اگر صحبت کردن برای شما کار راحتی نیست، خصوصاً صحبت کردن در بین جمع، باید این نوید را به شما داد که تمرین مداوم باعث می‌شود صحبت کردنتان راحت‌تر شده و توانایی‌تان را بهبود بخشید. حین تمرین‌ها به دو پارامتر سرعت و حجم اطلاعات منتقل شده دقت نمائید. چون کنترل این دو پارامتر می‌تواند روی اعتمادبه‌نفس و اثرگذاری شما روی مخاطب تأثیر به سزایی داشته باشد.

5- توسعه و رشد مهارت های نوشتاری

درست مثل سخنرانی، هر چه بیشتر بنویسید، مهارت های نوشتاری شما توسعه می‌یابد و نوشتن برایتان آسان‌تر می‌شود.

مهارت نوشتاری ازجمله این مهارت‌هاست. همچنین می‌توانید برای بهبود مهارت های نوشتاری در دوره‌های نویسندگی شرکت کنید. هنگامی‌که نوشتن چیزی (خصوصاً پیام‌های متنی در شبکه‌های اجتماعی یا مکالمات حرفه‌ای) را به پایان می‌رسانید، قبل از ارسال به آن نگاه کرده تا اشتباهات دستوری، املایی و افعال مبهم یا جهت‌دار را اصلاح نمایید.

چنین کنترلی فقط یک تا دو دقیقه طول می‌کشد و می‌تواند کیفیت کار نوشتاری و اثرگذاری‌تان را به‌شدت بهبود بخشد. در نوشته‌هایتان به‌جای مفصل نوشتن، مستقیم و دقیق بنویسید. پایبندی به چنین قانونی شاید در ابتدا برایتان ناخوشایند باشد، اما مستقیم و صریح بودن وضوح نوشتار شما را تا حد زیادی بهبود می‌بخشد.

6- تمرین مهارت‌های گوش دادن فعال

گوش دادن یک مهارت نرم است که به رشد و توسعه انواع ارتباط‌های (شخصی و کاری) شما کمک می‌کند. بالا رفتن مهارت گوش دادن فعال نیاز به تکرار و تمرکز دارد.

برای بالا رفتن مهارت گوش دادن فعال و انتقال حس توجه و تمرکز شما می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده نمائید:

1. نقل‌قول و پرسیدن سؤال در مورد آنچه گفته شد. اینکار نشان‌دهنده علاقه و تمرکز شما بوده و همچنین به درک بهتر موقعیت کمک می‌کند.
2. یادداشت‌برداری در صورت لزوم. اینکار نشان‌دهنده بالا بودن درجه اهمیت موضوع برای شماست.
3. خودداری از قطع حرف دیگران. به مخاطب اجازه دهید حرف‌هایتان را تمام کند.

7- توجه به زبان بدن طرف مقابل

به وضعیت نشستن، لحن صدا، تماس چشمی (یا عدم وجود آن)، ژست‌ها و حالات صورت مخاطب توجه کنید.

دقت به چنین پارامتری، یک راهنمای برای ارائه بهترین واکنش‌ها برای شما بوده و کمک می‌کند تا چارچوب ذهنی مخاطب را بهتر درک کنید. چک کردن مداوم زمان و بی‌قراری اندام‌های بدن مخاطب می‌تواند گویای عدم علاقه‌مندی یا محدودیت زمانی وی باشد.

گروه دوم: تقویت روابط بین فردی

1- ایجاد روابط

مهارت‌های بین فردی از آن دست مهارت های رفتاری است که در محیط کار از اهمیت زیادی برخوردار هستند. هر فردی در ارتباطات کاری خود (چه به‌عنوان مدیر چه کارمند) باید توانمندی ایجاد روابط بهینه با مدیران، سرپرستان، مشتریان، شرکای تجاری و هم ردیف‌های خودرا داشته باشد.

2- با همکاران صمیمی باشید.

هر فردی در محیط کار باید حداقل یک همکار نزدیک و صمیمی داشته باشد.

داشتن چنین همکاری به بالا رفتن تاب آوری در محیط کار و مصائب کاری کمک شایان توجهی می‌کند. سعی کنید علاوه بر تعامل‌های کاری مثبت با چنین همکاری، از تعامل‌های خارج از محیط کار نیز بهره ببرید.

از ورود به شایعات موجود در سازمان و حاکم بین افراد مختلف یا شایعه سازی جدا خودداری نمایید. چون چنین اقدامی تنها باعث دور شدن شما از همکارانتان و غیر قابل اعتماد بودن شما می‌شود.

3- مدیریت تعارض به روشی سالم

در صورت بروز تعارض سعی کنید مسائل مربوطه را به‌صورت خصوصی و با فرد موردنظر حل نمائید.

برای حل تعارض وارد قضاوت‌های احساسی و بی‌پایه و اساس نشوید. با طرح سؤال‌های مناسب، موضوع را از زاویه دید مخاطب ببینید. و نهایتاً با همکاری هم به راهکاری جهت برطرف شدن تعارض برسید.

4- شبکه سازی با افراد داخل و خارج سازمان

شبکه سازی همان پارامتری در ارتباطات است که می‌تواند رشد بلندمدت شما را تضمین کند.

در تعامل‌های کاری و شخصی‌تان، از افراد در مورد شغلشان بپرسید و کمی هم در مورد کار خودتان صحبت نمائید. به ارتباطات و راه‌هایی که می‌توانید به‌طور بالقوه به یکدیگر کمک نمائید فکر کنید، چون در هر ارتباطی باید دلیلی برای ادامه دادن ارتباط وجود داشته باشد.

5- تمرین رهبری

می‌توان توانایی شما برای تأثیرگذاری در مورد تصمیم‌گیری سایر افراد، را رهبری تعریف کرد. به‌این‌ترتیب، مهارت‌های رهبری محدود به مدیران و رهبران ارشد سازمان نبوده و می‌تواند توسط هر فردی و در هر سطحی از سازمان استفاده شود.

برای تقویت مهارت های نرم در رهبری چه باید کرد؟

• سرپرستان و مدیران ارشد با کیفیت را زیر نظر داشته باشید و توجه داشته باشید که چگونه آنها تیمشان را رهبری می‌کنند. به نقاط قوت و ضعف این افراد دقت کرده و با تمرکز روی نقاط قوت و دوری از نقاط ضعف می‌توانید به رهبری کاریزماتیک و اثرگذار تبدیل شوید.
• می‌توانید با پرسیدن سؤالات از هم تیمی‌هایتان و ورود اعضای ساکت‌تر به گفتگو، رهبری در بحث‌های گروهی کوچک را تمرین کنید.
• برای نشان دادن نگرش مثبت در شرایط سخت، به امور کاری و شخصی‌تان نظم داده و در لحظات بحرانی خونسردی خودتان را حفظ کنید.
• به جای اینکه در مورد نگرانی‌ها در حضور کل تیم صحبت نمایید، بسته به ذینفع بودن افراد به صورت انفرادی با آنها صحبت شود. انجام این کار باعث احترام بیشتر شما شده و شما را به الگوی خوبی برای دیگران تبدیل خواهد کرد.

گروه سوم: ارائه اشتیاق و نبوغ برای تقویت مهارت های نرم

1- ابتکار عمل داشته باشید.

تلاش مداوم برای پیشرفت، مسئولیت و اشتیاق شما را نسبت به شغل و آینده‌تان نشان می‌دهد. کارهای محوله را بدون نیاز به یادآوری دیگر اعضاء (مدیر، سرپرست یا کارمند) به پایان برسانید. در اوقات فراغت یا زمان‌های آزاد خود، به همکاران خود کمک نمائید.

2- کارهای جانبی و غیر مستقیم را بدون درخواست انجام دهید.

به اطراف خود و روندهای اجرایی حساس باشید. وقتی متوجه می‌شوید کاری باید انجام شود، بدون انتظار آن را انجام دهید.

حتی چیزهای کوچک، مثل خالی کردن سطل زباله اتاق یا تمیز کردن میز کارتان زمانی که وقت خالی در اختیار دارید، می‌تواند امتیاز ارتباطی خوبی را در بین همکاران و سرپرستان برایتان به ارمغان بیاورد.

در جلسات تیمی، به واگذاری مسئولیت‌ها دقت شود. امکان دارد به یکی از همکارانتان پروژه بزرگی محول شده باشد، که در این صورت شرایط جهت ارائه کمک شما برای کارهای کوچک‌تر و روتین مهیا شده تا همکارتان بتواند روی چیزهای مهم تمرکز کند.

3- به دنبال کارهای چالش برانگیز باشید.

روی توسعه مهارت‌های فنی خود سرمایه گذاری کرده و درباره سازمان خود بیشتر بدانید.

از همکارانتان در مورد بخش‌هایشان بپرسید. در یک کلاس جدید شرکت کنید، مطالب یک سایت مرتبط را بخوانید یا در یک مجله در زمینه کاری خود مشترک شوید. ممکن است یک گواهینامه یا اعتبار حرفه‌ای مرتبط با شغل شما وجود داشته باشد. برنامه ریزی برای دستیابی به چنین مواردی می‌تواند به اعتبار حرفه‌ای شما بسیار اضافه کند و همچنین شما را به کاندیدای مناسب‌تری برای ترفیع‌های سازمانی تبدیل کند.

4- بهبود مهارت‌های حل مسئله

مهم‌ترین اصل در زمان نزدیک شدن به هر مشکلی، تمرکز روی راه‌حل است.

این مورد یکی از مهارت های نرم است. ذهن خودرا باز نگه دارید تا حتی راه حل‌های بعید نیز مسدود نشوند. برای تمرکز روی راه حل مسائل، از زبان باز مانند «چه می‌شد اگر» یا «تصور کن اگر» استفاده شود تا مغزتان را در یافتن راه‌حل‌های خلاقانه تشویق کنید. بازی‌هایی مثل شطرنج یا بازی‌های رایانه‌ای که حل مسئله را به چالش می‌کشند می‌توانند به بالا رفتن چنین توانایی‌ای کمک کنند.

5- تقویت خلاقیت خودتان

خلاقیت یکی دیگر از مهارت های غیر شناختی است. فعالیت‌های ساده‌ای وجود دارند که می‌توانند خلاقیت شما را شکوفا کنند. پیاده روی یکی از راهکارهای ساده ایست که خلاقیت شما را در حین و مدت کوتاهی پس از آن بهبود می‌بخشد. در تولید ایده با همکاران مشارکت نمائید.

راهکار دیگری که امکان دارد غیر شهودی به نظر برسد، خیال‌بافی ست. برای افزایش خلاقیت به ذهنتان اجازه سرگردانی و خیال‌بافی بدهید. هنگامی‌که مشکلی برایتان به وجود می‌آید، اجازه دهید ذهن شما به مدت 15 دقیقه یا بیشتر، سرگردان شود، سپس با برگشت به موضوع اصلی و تمرکز روی حل مشکل می‌توانید به راهکارهای به مراتب بهتری برسید.

تمرکز و توسعه روی تقویت مهارت های نرم می‌تواند شما را تبدیل به فردی متخصص و پیشرو در حرفه کاری‌تان کند، پس از همین امروز شروع کنید.

سخن پایانی

در پادکست مهارت های نرم سعی کردیم به سوالات اساسی شما در این زمینه پاسخ دهیم. امیدواریم شنیدن این پادکست به رشد و موفقیت فردی و شغلی شما کمک کند. در صورتیکه نیاز به یادگیری اصولی مهارت های رفتاری در محیط کار دارید، می توانید در کارگاه های مهارت های نرم مدیرنو شرکت کنید.

منابع: wikihow , thebalancecareers ، هیئت تحریریه مدیرنو