در این مقاله از مدیرنو به اهمیت فرسودگی شغلی در سازمان می‌پردازیم. در ادامه راههای مقابله و عوامل موثر بر کاهش فرسودگی شغلی کارکنان و کارمندان در سازمان را بیان خواهیم کرد. از نشانه های کارزَدگی اینست که شما همیشه خسته و آزرده هستید و احساس ناکامل بودن و قدردانی نشدن دارید. همه‌چیز در شما کاری میکند که به این فکر بیفتید که شغلتان را رها کنید.
اهمیت فرسودگی شغلی در سازمان
براساس مطالعات گالوپ، 48 درصد از جمعیت شاغل در آمریکا بهطور فعال در حال جستجوی شغل جدید هستند. رکورد بیسابقه نرخ ترک کار و تعداد مشاغل پر نشده در آمریکا، تنها مربوط به این کشور نیست و همان‌طور که می‌دانید در کشور ما نیز چالش جذب نیروی انسانی با کیفیت، به یکی از چالش‌های اصلی کسب و کارها تبدیل‌شده.
بر اساس گزارش وضعیت محیط کار جهانی 2021 گالوپ، این حجم از ترک کار و عدم تمایل به بازگشت ناشی از افزایش سطح استرس در طول دوره کروناست.
عموماً مدیران و کارآفرین‌ها برای چنین مشکلی دست به دامان پرداخت حقوق و مزایای بیشتر میشوند. به این امید که بتوانند افراد موردنظر را جذب و حفظ کنند. اما انتخاب چنین رویه‌ای مصداق بارز پاک کردن صورت‌مسئله است. و حتی میتواند به دلیل بالا بردن هزینه‌های سربار، حیات سازمان را به خطر بیاندازد.
پس دلیل کارزَدگی افراد فقط پرداخت کم نیست که با افزایش دستمزد برطرف شود.
عوامل موثر بر فرسودگی شغلی کارمندان و کارکنان در سازمان مختلف‌اند و تأثیر مستقیمی روی کیفیت کار و زندگی شخصی فرد میگذارد. اگر قرار است جزو سازمان‌هایی باشید که نیروی کار با کیفیت خودشان را مفت از دست نمیدهند، باید به اهمیت فرسودگی شغلی در سازمان پی ببرید.
فرسودگی شغلی چیست؟
درصورتیکه دائما احساس خستگی و ناراحتی و درک نشدن از طرف دیگران در محیط کار دارید، شما دچار فرسودگیشغلی یا کارزَدگی شدید.
اما بهترین گزینه برای رفع این مشکل ترک سازمان نیست! شاید حالا وقتش نباشد. یعنی تا زمانی که تلاش‌های هدفمند و هوشمندانه برای نجات خودتان از این موقعیت انجام ندادید، نباید به گزینه آخر فکر کنید.
در همین ابتدا ذکر یک نکته خالی از لطف نیست. بعضی افراد با اجرای تغییرات کوچک اما مداوم، توانستند به درمان این مشکل بپردازند بارها و بارها از دام آن فرار کنند. این افراد هیچ‌وقت به گزینه به‌ظاهر راحت بسنده نکردند. اما تعداد زیادی از افراد شاغل این تناقض‌ها را سدی محکم و غیرقابل نفوذ تلقی کرده و دست از تلاش برمیدارند.
به گفته سازمان بهداشت جهانی، مدل‌های مختلفی برای پیش‌بینی کارزَدگی به‌کار می‌رود که یکی از آنها مدل کار-زندگی هست. این مدل 6 منطقه را به شما معرفی میکند، مناطقی که شما در آنها دچار اختلالاتی در کار میشوید که نهایتاً منجر به کارزَدگی خواهد شد.
کدام کارمندان دچار فرسودگی شغلی نمی‌شوند؟
1- کارکنانی که متعهد به کارشان هستند
تعهد به کار چطور باعث کاهش فرسودگی شغلی کارکنان و کارمندان در سازمان میشود؟
کارمندان متعهد برای موفقیت آماده شدن و به سطح انتظار از خودشان کاملاً واقف اند. این گروه خودشان را وابسته به شرایط بیرونی نمیدانند و هر چیزی که برای انجام بهتر کارشان لازمه را فراهم میکنند. مدیر و سازمان هم کمک میکنند که حجم کاریشان را با توجه به چشم انداز سازمان مدیریت کنند.
2- رفاه بالایی دارند
رفاه چه تأثیری بر کاهش این امر دارد؟ نقش رفاه شغلی در انگیزش کارکنان چقدر است؟
یکی از عوامل موثر بر کاهش فرسودگی شغلی کارکنان در سازمان وجود رفاه برای کارکنان هست. یه دوره‌هایی مدام از تعادل بین کار و زندگی صحبت می‌شد، اما امروز این واژه معنای چندانی نداره. چرا؟ چون بعد از همه‌گیری کرونا همه‌چیز در مورد ادغام بیشتر کار و زندگی پیش رفت و پست‌های هیبریدی (ترکیبی از کار کردن در محل کار و خانه) متقاضی بیشتری پیدا کرد. مدیرانی روابط بهتر و محکم‌تری با اعضا تیم خودشان دارند، میتوانند به کارمندانشان کمک کنند که کارشان را بهتر با شرایط فعلی زندگیشان تطبیق دهند.
کارمندان پاره وقت یا از راه دور به مراقبت بیشتری نیاز دارند. عمده‌ترین چالشی که این گروه از کارمندها با ان مواجه هستند، کاهش یا نبود چسبندگی به مجموعه هایشان است. همونطور که پرسنل حضوری و تمام وقت نیاز به رشد و ارتقا دارند، کارمندان پاره وقت و غیرحضوری هم به چنین رویه‌ای نیازمندند.
پیشنهاد مطالعه :
3- در فرهنگی حامی و پشتیبان کار میکنند
یکی دیگر ار عوامل موثر بر کاهش و راههای مقابله با فرسودگی شغلی کارمندان در سازمان ایجاد فرهنگ مثبت در سازمان است.
نقش فرهنگی مثبت، حامی و پشتیبان نقاط قوت پرسنل است. آیا می دانید فرهنگ مثبت چطور به کاهش کارزَدگی کمک میکند؟ وقتی هر روز از مهارت‌ها و استعدادهای خودمان به بهترین شکل ممکن استفاده می‌کنیم و در محیطی که کار می‌کنیم از چنین روندی پشتیبانی و حمایت میشود، قاعدتاً هر روزمان میتواند هیجان انگیز و همراه با عملکردی استثنایی باشد. ذات آدمی، شرطی است. یعنی در صورت قدردانی و حمایت از هر نوع رفتارش، چه خوب چه بد، ان کار را باز هم تکرار میکند.
مدیران موفق و هوشمند، چیدمان اعضای تیم خود را بر اساس نقاط قوت هر یک از اعضا انجام می‌دهند.
چنین چیدمانی باعث تقویت سینرژی گروهی و رشد بیشتر تیم خواهد شد. در چنین محیطی حتی بازخوردهای منفی و سازنده به‌جای زجر آور بودن، الهام بخش و انگیزه بخش هستند. تمرکز روی نقاط قوت تقویت‌کننده روابط بین فردی اعضاست. وقتی اعضا حس پشتیبانی و حمایت سازمانی را در کنار چشم‌اندازی مشترک تجربه کنند، به خروجی به‌مراتب بهتر و بیشتری دست پیدا میکنند.
انجام کارهایی که مهارت یا استعداد و علاقه‌ای به آنها نداریم، باعث کاهش عملکرد و نهایتاً فرسودگیشغلی خواهد شد. تیم‌هایی که به‌درستی چیدمان شده باشند (بر اساس استعدادها و نقاط قوتشان)، از تعامل باهم احساس بهتری داشته و خروجی آنها مولدتر، پایدارتر بوده و گردش مالی بیشتری خواهند داشت.
هر سه مورد بیان‌شده، از وظایف اساسی و حیاتی مدیران و رهبران سازمان هستند. مدیران و سبک رهبری آنها نقش اساسی در کاهش یا افزایش این سندروم دارند.
مدیران مسئول ایجاد فرهنگی هستند که تعامل، رفاه و نقاط قوت اعضا را افزایش دهد. زمانیکه مدیران، جوی پر رونق و بارور را در سازمان خود می‌سازند، نه تنها مشکلات نگهداری پرسنل رو حل میکنند، بلکه بهره وری بیشتری رو هم در سازمان رقم میزنند.
عوامل موثر بر فرسودگی شغلی کارکنان در سازمان چیست؟
1. حجم کار
وقتی حجم کاری متناسب با ظرفیت خودتان دارید، می‌توانید کارتان را بهطور مؤثر انجام دهید. همچنین فرصت‌هایی برای استراحت و بهبود داشته باشید و زمانی برای رشد و پیشرفت حرفه‌ای پیدا کنید. وقتی‌که شما بهطور مداوم احساس فشار بیش‌ازحد می‌کنید، این فرصت‌ها برای بازگشتن به تعادل وجود ندارند.
-
ناشی از حجم کار
برنامه ریزی حجم کاری، اولویت بندی کار، واگذاری وظایف، نه گفتن و کنار گذاشتن کمال گرایی (بررسی میزان کمال گرایی). اگر یک یا چند مورد از این کارها را انجام نداده‌اید، سعی کنید در این زمینه‌های مهارت مدیریت زمان پیشرفت کنید و سپس ببینید چه احساسی دارید. برای بسیاری از افراد، برخی تلاش‌های پیشگیرانه برای کاهش حجم کاری آنها می‌تونه بهطور قابل‌توجهی این احساس را کاهش دهد و فضایی برای استراحت فراهم کند.
پیشنهاد مطالعه :
2. نداشتن کنترل
نداشتن اختیار میتواند بزرگ‌ترین منبع نارضایتی و کارزَدگی شما باشد.
احساس عدم استقلال، دسترسی به منابع، و اظهارنظر در تصمیماتی که بر زندگی حرفه‌ای شما تأثیر می‌گذارند، میتواند بر رفاه و آسایش شما تأثیرگذار باشد.
-
ناشی از نداشن کنترل:
اگر متوجه شدید که کنترل خودتان را از دست میدید، برگردین و از خود بپرسید: «دقیقاً چه چیزی باعث میشود که من این احساس را داشته باشم؟»
به‌عنوان‌مثال، آیا رئیستان در تمام ساعات شبانه‌روز با شما تماس میگیرد و به شما این احساس را می‌دهد که باید همیشه در تماس باشید؟ آیا اولویت‌ها در محل کار شما دائماً در حال تغییرند تا هرگز نتوانید جلوتر بروید؟ یا اینکه به‌سادگی از نظر منابع فیزیکی یا مردمی خود قابلیت پیش‌بینی کافی برای انجام کارتان را ندارید؟
سپس از خود بپرسید که برای تغییر این وضعیت چه‌کاری می‌توانید انجام دهید.
آیا میتوان برای ایجاد مرزهای بهتر و پاسخ ندادن به پیام‌ها، این موضوع را با رئیس خود در میان بذارید؟ می‌توانید به توافق برسید که برخی از اولویت‌ها ثابت بماند؟ یا در مورد چیزهایی که نیاز به مذاکره دارد، می‌توانید منابع بیشتری داشته باشید؟ وقتی‌که این زمینه‌ها را در نظر گرفتید، سپس می‌توانید ببینید که چه‌کاری می‌توانید انجام بدید تا بر محیط خودتان تأثیر بگذارید در مقابل آنچه تغییر نمی‌کند مهم نیست که چه می‌گویید یا انجام می‌دهید.
3. فقدان پاداش
اگر پاداش‌های بیرونی و درونی برای شغل شما با میزان تلاش و زمانی که برای آنها صرف می‌کنید مطابقت ندارد، احتمالاً احساس می‌کنید که سرمایه‌گذاری ارزش بازدهی ندارد.
-
ناشی از فقدان پاداش
در این موارد، به درون خود نگاهی بندازید و دقیقاً تعیین کنید که برای احساس قدردانی به‌درستی به چه چیزی نیاز دارید. به‌عنوان‌مثال، شاید شما نیاز به درخواست افزایش حقوق یا ترفیع داشته باشید. شاید به بازخورد مثبت بیشتری نیاز داشته باشید و با رئیس خود وقت بگذارید. یا شاید لازم باشه از پاداش‌هایی که قبلاً به‌دست آوردید، استفاده کنید.
بررسی کنید تا ببینید کدام پاداش‌ها کاری را که انجام میدید را برای شما ارزشمند میکند. آیا فرصتی برای دریافت بیشتر این پاداش‌ها در محیط کاری فعلی‌تان وجود دارد یا خیر.
پیشنهاد مطالعه :
4. عامل جامعه
با چه کسانی کار می‌کنید؟ این روابط چقدر حمایت‌کننده و قابل‌اعتمادند؟ در بسیاری از موارد شما نمی‌توانید همکاران و مشتریان خود را انتخاب کنید، اما می‌توانید پویایی را بهبود ببخشید.
-
ناشی از ارتباط
این میتواند وقت گذاشتن برای پرسیدن اینکه روزشان چطور پیش می‌رود، باشد. یا ارسال یک ایمیل به کسی که بداند از کار او قدردانی کرده‌اید. یا انتخاب ارتباط با موضوع دشوار به روشی محترمانه و بدون قضاوت.
فرسودگیشغلی میتواند مسری باشد. بنابراین برای ارتقای مشارکت فردی خودتان، باید روحیه کاری گروه را تغییر دهید. اگر متوجه شدید که وقتی تمام تلاش خودتان را انجام دادید ولی دیگران نمی‌توانند روابط را بهبود ببخشند یا نمی‌خواهند روابط بهتری داشته باشند، ممکنه بخواهید به تغییر شغل فکرکنید.
5. فقدان انصاف
به این فکر کنید که آیا معتقدید رفتار منصفانه و عادلانه‌ای با شما میشود یا خیر.
به‌عنوان‌مثال، آیا شما به خاطر مشارکت‌های خود مورد قدردانی قرار می‌گیرید یا افراد دیگر مورد تحسین قرار می‌گیرند و کار شما مورد توجه قرار نمی‌گیرد؟ آیا شخص دیگری به صورت منظم پاداش میگیرد و یا دسترسی به منابع اضافی را دریافت میکند که برای شما این کار را انجام نمی‌شود؟
-
ناشی از فقدان انصاف:
اگر احساس می‌کنید که فقدان انصاف، یکی از عوامل تشدید فرسودگی شغلی شما در سازمان است، با صحبت کردن شروع کنید. گاهی اوقات افراد از تعصبات خود بی‌اطلاع هستند یا تا زمانی که شما خواسته‌های خود را نخواهید اقدامی انجام نمیدهند. شما می‌توانید درخواست کنید که به‌عنوان یک مشارکت‌کننده یا برای زمان و منابع اضافی نام برده شوید. و اگر هنوز متوجه شدید که پاسخ ناعادلانه به نظر می‌رسد، می‌توانید آن را به روشی مؤدبانه مطرح کنید.
6. عدم تطابق ارزش ها
اگر برای چیزی ارزش قائل هستید که شرکت شما آن را ندارد، انگیزه شما برای سخت‌کوشی و پشتکار میتواند به میزان قابل‌توجهی کاهش یابد. آرمان‌ها و انگیزه‌ها عمیقاً در افراد و سازمان‌ها ریشه دوانده‌اند.
-
ناشی از عدم تطابق ارزش ها
هنگامی‌که فرسودگیشغلی را ارزیابی می‌کنید، باید به‌دقت فکرکنید که چقدر برای شما مهم است که ارزش‌های خود را با ارزش‌های سازمان تطبیق دهید. همچنین در نظر بگیرید که آیا رهبران شرکت شما ارزش‌های خود را تغییر داده‌اند یا خیر.
به اطراف خود نگاه کنید و از خود بپرسید: مدیر، تیم من و سازمان من چگونه تصمیم می‌گیرند و منابع را سرمایه‌گذاری میکنند؟ آیا نسبت به آن انگیزه‌های اساسی احساس خوبی دارم؟ اگر ارزش‌های قوی‌تری دارید و آن‌هایی که در سازمان شما نفوذ دارند با ارزش‌های شما متفاوت هستند، ممکن است لازم باشد به دنبال فرصتی هماهنگ‌تر باشید.
راههای مقابله با فرسودگی شغلی در سازمان چیست؟
در ژوئن 2021 مشخص شد که 74% از کارکنان گاهی اوقات فرسودگیشغلی را تجربه میکنند.
این سندرم آنقدر با فضای کسب و کار عجین و پرتکرار شده که خیلی‌ها فکر میکنند جزئی از روندهای کسب و کار است و البته اجتناب‌ناپذیر. از طرفی طی تحقیقاتی که موسسه گالوپ انجام داده، مشخص‌شده هنوز افرادی هستند که احتمال تجربه فرسودگیشغلی صفر است. سؤال: چند نفر در سازمان شما دچار کارزَدگی هستند؟
در ادامه راههای مقابله با فرسودگی شغلی را تشریح خواهیم کرد:
-
تمرکز روی کارکنان خودتان
انتظارات، خواسته‌ها، اهداف روشن و شفاف و کمک به رسیدن به حداکثر کارایی، جز اقدامات حیاتی مدیران برای تمرکز بیشتر روی کارکنان است.
برای شناسایی این موارد می‌توانید به ارزیابی عملکرد کارکنان بپردازید.
-
حذف استرس‌های زائد
یکی از اقداماتی که مدیران باید به آن توجه زیادی داشته باشند، برطرف کردن استرس‌ها، موانع و چالش‌های زائد محیط کار است.
برای بررسی میزان استرس شغلی کارکنان خودتان می توانید از تست استرس شغلی استفاده کنید.
-
برنامه‌ریزی برای انتقال احساس ارزشمندی
برای بهتر شدن کیفیت کار پرسنل، باید روی انتقال حس ارزشمندی آنها در رسیدن به اهداف سازمان تمرکز کنید. حمایت از نظرات و پیشنهادات، دیدن سهم هریک از اعضا در رسیدن به اهداف و اهمیت دادن واقعی به پرسنل، از ابزارهای انتقال حس ارزشمندی به کارکنان شماست. برای استفاده حداکثری باید به دنبال تدوین برنامه‌ای هدفمند بوده و برای اجرای آن به شدت متعهد باشید.
کلام آخر
در این مقاله اهمیت فرسودگی شغلی در سازمان را خواندید. اولین گام برای اجرای تغییرات بنیادی در کسب و کار همیشه یکسان و ثابت است. تعهد جدی و مداوم مدیران و رهبران سازمان به اجرای تغییرات اساسی همچون فرهنگ سازمانی از الزام‌های چنین تغییراتی است.
با توجه به آشفتگی‌های سیاسی و اقتصادی در سالهای اخیر، یک چیز کاملاً شفاف و واضح شد: “سازمان‌هایی استعدادها، مشتریان و سودهای بیشتر و بهتری را به‌دست می‌آورند که، به بهترین شکل ممکن از پرسنل خودشان مراقبت کنند.”
برای دریافت اطلاعات بیشتر در رابطه با همکاری مجموعه مشاوره مدیرنو در رابطه با بهبود بخش کارکنان خود با کارشناسان ما تماس بگیرید. و یا به صفحه مشاوره منابع انسانی مدیرنو مراجعه فرمایید.
منابع: hbrو gallup و هیئت تحریریه مدیرنو
