در این مقاله از مدیرنو؛ به اینکه اهداف ارگونومی در محیط کار و اداری چیست و چه کاربردهایی دارد میپردازیم. همچنین به خطرات و مشکلات انواع ارگونومی کار با کامپیوتر و … اشاره خواهیم کرد. ارگونومی (Ergonomics) یا مهندسی فاکتورهای انسانی؛ طراحی وسایل، ابزار کار، فضای شغلی و مشاغل با توجه به تواناییهای جسمی، ذهنی و روانی کارمندان و با در نظر گرفتن محدودیتها و علائق به گونه ای است که بهره وری، سلامتی و ایمنی آنها افزایش یابد.
اهداف ارگونومی در محیط کار چیست
سازمان نیروی انسانی واشنگتن با بررسی 250 شرکت نشان داد که ارگونومی بر اهداف کسب و کار مانند صرفه جویی در هزینهها، بهره وری و کیفیت محصولات و خدمات تأثیرگذار است. بنابراین باید این موضوع در تمام فرآیندهای شرکت پیاده سازی شود.
از جمله اهداف ارگونومی در محیط کار به شرح زیر است:
1- هزینهها را کاهش میدهد
یکی از اهداف ارگونومی اینست که با کاهش عوامل پر ریسک هزینههای اضافی که شامل خسارتهای وارده به کارمندان میشود را کاهش دهد.
بکارگیری ارگونومی اداری بر خلاف نظر بسیاری، نه تنها هزینه زیادی ندارد بلکه نوعی سرمایهگذاری نیز محسوب میشود. حفظ سلامت پرسنل منجر به افزایش بهرهوری، درآمدزایی و افزایش راندمان میشود که خود منجر به افزایش تولید، افزایش گردش سرمایه و کسب درآمد مجموعه نیز میگردد. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که ارگونومی نه تنها هزینه محسوب نمی شوند بلکه برای افراد، راندمان و کارایی نیروی کار، درآمدزایی و … بسیار مفید است.
2- باعث افزایش بهره وری خواهد شد
طراحی شرایطی که در آن کارکنان وضعیت بدنی مناسبی داشته باشند، نور کافی در فضای اطرافشان موجود باشد و برای انجام کارهایشان حرکات کمتری انجام دهند، منجر به افزایش بهره وری کاری آنها خواهد شد. بنابراین، یکی از اهداف ارگونومی اداری اینست که با کاهش خطرات ناشی از آسیب های جسمی میتواند رضایت شغلی و عملکرد پرسنل را بهبود بخشد.
کیفیت زندگی کامندان بر عملکرد شغلی آنها بسیار تاثیرگذار است.
بنابراین زمانی که کیفیت زندگی کارمند کاهش یابد باعث ایجاد استرسهای شغلی شده و عملکرد شغلی را به شدت کاهش می دهد. از طرفی وجود دردهای شدید باعث اضطراب و ترس از دست دادن شغل میشود. بنابراین این احساسات بر تمام جنبههای زندگی افراد، از جمله شغلشان تأثیر منفی میگذارد.
3- کیفیت محصولات و خدمات را بهبود میبخشد
ارگونومی ضعیف منجر به خستگی کارمندان شده و باعث میشود که کارشان را به درستی انجام ندهند.
همچنین اگر کار از لحاظ فیزیکی برای آنها مناسب نباشد، باعث عدم اجرای ذرست کارها به طریقی که به آنها آموزش داده شده، می شود. عدم اجرای درست وظایف و انجام کارها توسط کارمندان نتیجه ای جز کاهش کیفیت محصولات و خدمات را به دنبال نخواهد داشت.
4- تعامل کارکنان با کار را بالا میبرد
اگر کارمندان در طول ساعات کاری احساس خستگی نداشته باشند، میزان ترک شغل و غیبتهایشان کاسته شده و روحیهشان افزایش می یابد و درنتیجه تعاملشان با کار بیشتر خواهد شد. بنابراین بکارگیری ارگونومی در میحط کار باعث کاهش غیبتهای شغلی، کاهش خطای انسانی و حوادث و همچنین کاهش صدمات و جراحات وارده میشود.
5- ایمنی کاری را بالا میبرد
پیاده سازی ارگونومی، متعهد بودن سازمان ها به ایمنی و سلامت کارکنان را بهعنوان یک ارزشی اساسی و اصلی نشان میدهد.
کارکنان سالم از بزرگترین سرمایههای یک سازمان محسوب میشوند. بنابراین تقویت فرهنگ ایمنی و سلامت با بکارگیری ارگونومی در محل کار باعث عملکرد بهتر افراد در داخل سازمان و نهایتاَ کسب موفقیت های بیشتر و بهتر برای سازمان می شود.
نحوه شناسایی خطرات و مشکلات ارگونومی در محیط کار
ارگونومی علمی است که سازگاری بین کارمندان و محل کار و وظایف کاری را نشان می دهد. همچنین به معنای مشخصات محیطی، سازمانی و انسانی میباشد که بر سلامت و ایمنی کارمندان در محل کار اثر میگذارد.
در پاسخ به این سوال که هدف کلی ارگونومی چیست باید بگوییم که مهم ترین هدف آن تطابق بین کارمند، شغل و محل کار است.
برای مثال در موارد زیر در نظر گرفته میشود:
- شغل: آیا نوع کار، حجم کاری و روشهای کاری با توجه به توانمندیها و محدودیتهای افراد قابل تغییر هستند؟ آیا افراد قادر هستند وظایفشان را بهطور ایمن و درست انجام دهند؟ آیا افراد مسئولیتهای زیاد و یا کمی دارند؟
- فرد: آیا فرد ازنظر فیزیکی قادر به انجام وظایفش هست؟
- سازمان: آیا ارتباطات، نوع مدیریت، فرهنگ کاری اثر مثبتی بر چگونگی کار دارد؟
مثال هایی از خطرات و مشکلات ارگونومی در محیط کار
خطرات و مشکلات ارگونومی در محیط کار در همه جا یافت میشود و این خطرات به نوع کار یا محل کار بستگی ندارد. چه کارمندان پشت میز باشند، چه در فروشگاه، چه در وسایل نقلیه و یا هر جای دیگر خطرات ارگونومی آنها را تهدید می کند.
خطرات و مشکلات ارگونومی در محیط کار با موارد زیر مرتبط میباشد:
- وظایف کاری
- تجهیزات مورد استفاده در محل کار
- اطلاعات، دستورالعملها و روشها
- محیط فیزیکی
- دانش و تجربه
انواع ارگونومی چیست ؟
در زیر به تعدادی از انواع ارگونومی که با آنها روبهرو میشوید اشاره شده:
ارگونومی کار با کامپیوتر
ارگونومی کار با کامپیوتر شامل موارد اساسی است. برای افرادی که بهطور مداوم با کامپیوتر کار میکنند موارد زیر اهمیت دارند:
- صفحه نمایش باید کاملاً در راستای چشم باشد.
- افراد باید بهراحتی و بدون کشیده شدن بدن به ماوس و کیبورد دسترسی داشته باشند.
- صندلی باید ارتفاع مناسبی داشته و پاها کاملاً روی زمین قرار بگیرند.
- کامپیوتر را نزدیک پنجرهها یا منابع نوری مستقیم قرار ندهید چون بازتاب نور مستقیم به چشم آسیب میزند.
- کار کردن در محیطی با نور کم باعث فشار چشمی میشود.
- اگر استفاده از نرم افزارهای پیچیده به افراد آموزش داده نشود، منجر به استرس آنها خواهد شد.
- نشستن در یک وضعیت ثابت به مدت طولانی باعث ایجاد خستگی و بیماریهای مختلف خواهد شد. بهتر است هر یک ساعت یک بار کمی قدم بزنید.
ارگونومی فعالیتهای فیزیکی
فعالیتهای فیزیکی به کلیه کارها از قبیل بلند کردن، حمل کردن، هل دادن و کشیدن یک ابزار یا بار اشاره دارد.
فعالیتهای فیزیکی نیاز به تلاش فیزیکی زیادی دارند. در این موارد باید مطمئن شوید که فرد توانایی انجام کارها را دارد. برای بهبود ارگونومی فعالیتهای فیزیکی می توانید سوالات زیر را مطرح کنید:
- آیا باری که فرد جابهجا میکند به او آسیب میزند و باید از یک ابزار استفاده کند یا خیر؟ آیا آن بار میتواند به قسمتهای کوچکتر تقسیم شود؟
- آیا فرد میتواند بار را بهدرستی و بدون آسیب زدن به خودش جابهجا کند؟
- آیا آنها در طول ساعت کاریشان وقتی برای استراحت دارند؟
ارگونومی استرسهای کارمندان
استرس بر همه موارد در محل کار اثرگذار است. شغل باید بهگونهای طراحی شود که میزان استرس وارده به کارمندان را به حداقل برساند. برای بررسی روش برخورد با استرس کارمندان از تست استرس شغلی مدیرنو استفاده کنید. برای کاهش استرس در محل کار به نکات زیر توجه کنید:
- آیا کارمندان از عهده انتظاراتی که از آنها دارید برمیآیند؟ آیا کار کافی برای انجام دارند؟ آیا وظایف آنها میتوانند تقسیم شوند؟
- آیا کارمندان میتوانند بهراحتی استرس و نگرانیهایشان را ابراز کنند؟
- آیا مدیران بهطور منظم با کارمندان ارتباط برقرار میکنند و آنها را مورد تشویق قرار میدهند؟
- آیا کارمندان درخواستهایشان را بهطور واضح بیان میکنند؟
- آیا کارمندان میتوانند کارهایشان را اولویت بندی کنند؟ و میتوانند کارهایشان را به دیگران تفویض کنند؟
کلام آخر
برای جلوگیری از خطرات و مشکلات ارگونومی در محیط کار بهتر است ارزیابی ریسک انجام دهید.
ارزیابی ریسک یک ارزیابی کامل از محل کار می باشد که با هدف شناسایی و برطرف کردن ریسکها و خطرات و مشکلات ناشی از ارگونومی در محیط کار انجام می شود. هدف و اهداف نهایی پیاده سازی ارگونومی اداری ، ایجاد محل کاری است که برای همهی کارمندان ایمن باقی بماند.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در این مورد به صفحه ارزیابی سازمانی مدیرنو مراجعه فرمایید. با ما در ارتباط باشید.
برچسب ها: ارگونومی کار با کامپیوتر , انواع ارگونومی چیست , مشکلات ارگونومی در محیط کار اداری چیست , ارگونومی اداری