تعریف انواع استراتژی های رقابتی کسب و کار و سازمان + مثال

در این مقاله از مدیرنو به تعریف انواع استراتژی های رقابتی مایکل پورتر خواهیم پرداخت. در دنیای پرشتاب امروز، همه کسب و کار ها  و سازمان ها در تلاش هستند تا با شکست دادن رقبا پیشی بگیرند. هر صنعتی از صنعت نوشیدنی گرفته تا صنعت پوشاک ورزشی با رقابت شدیدی روبرو هستند. هنگامی که یک برند جایگاه خود را در بازار پر رقابت از دست می‌دهد، برند دیگری آن جایگاه را از آن خود می‌کند. برای شرکت‌ها، برنامه‌ریزی و اجرای استراتژی های رقابتی ضروری است.

تعریف استراتژی های رقابتی

عواملی مانند جهانی شدن و پیشرفت فناوری اطلاعات راه‌های جدیدی را برای بازاریابی کالاها و خدمات برندها باز کرده است. از طرفی امروزه، رقابت سختی در همه صنایع وجود دارد. شرکت‌ها، برای شکست دادن رقبا و کسب مزیت رقابتی در بازار باید از استراتژی های رقابتی برخوردار باشند.

سوال این است که؛ تعریف استراتژی رقابتی دقیقا چیست؟

استراتژی رقابتی کسب و کار یک برنامه جامع از اقدامات است که یک سازمان برای دفاع از موقعیت خود در بازار و به دست آوردن مزیت رقابتی پایدار در صنعت اجرا می‌کند.

بیشتر صنایع رقابتی هستند و برندها برای موقعیتهای مناسب در بازارهای متمرکز رقابت می‌کنند. از کیفیت محصول تا ارائه خدمات برتر به مشتریان، شرکت‌ها برای هر اینچ از مسابقه بازار با یکدیگر می‌جنگند. یک استراتژی رقابتی با ارزیابی نقاط قوت و ضعف سازمان شما و شناسایی فرصت‌ها و تهدیدها در بازار، خلق می‌شود. بازاریابان این تحلیل‌ها را با کمک داده‌های بازار در مورد رقبا و مخاطبان هدف انجام می‌دهند.

انواع استراتژی های رقابتی پورتر

چهار نوع اصلی از استراتژی های رقابتی وجود دارد که توسط مایکل پورتر پیشنهاد شده است.

1. استراتژی رهبری هزینه

کسب و کارهایی که از این استراتژی پیروی می‌کنند، محصولات/خدمات را با کمترین قیمت در صنعت می‌فروشند. کسب‌وکارهای کوچک نمی‌توانند از این استراتژی پیروی کنند، زیرا باید محصولات و خدمات را با قیمت پایین‌تری در بلندمدت تولید و عرضه کنند. شرکتهایی با چنین استراتژی رقابتی، در یک واحد از محصول سود کمتری می‌برند، اما از آنجایی که محصولات با قیمت پایین‌تر و تعداد زیاد فروخته می‌شوند، بنابراین به درآمد بالایی دست پیدا می‌کنند. یک کسب و کار نیاز به عملکرد کارآمد و کانال‌های توزیع مختلف دارد. کم هزینه بودن در بازار منجر به مزیت رقابتی می‌شود.

مثال:

والمارت، نمونه‌ای از استراتژی رهبری هزینه است. این شرکت بر کاهش هزینه‌ها در طول عملیات اجرایی تمرکز کرده و اقلام مارک دار را با قیمت پایین ارائه می‌دهد.

نمونه ای دیگر از استراتژی رهبری هزینه که مانند والمارت انجام شده است ، فروشگاه های زنجیره ای کاستکو است که قیمت خرید محصولات به طور ویژه ای پایین است و خریدارن این فروشگاه برای بهترین قیمت به آن مراجعه می کنند .

2. استراتژی تمایز

شرکت‌هایی که می‌خواهند با داشتن هویت منحصر به فرد در بازار، به مزیت رقابتی دست یابند از این استراتژی پیروی می‌کنند. اینکار به آنها اجازه می‌دهد تا در بین رقبا برجسته شوند. باید یک نقطه فروش منحصر به فرد (USP) وجود داشته باشد که یک شرکت بتواند از آن برای جذب مشتریان بیشتر و دریافت قیمت‌های ممتاز استفاده کند.

مثال:

در صنعت خودروسازی، تسلا مطمئناً نامی برای خود دست و پا کرده است. این شرکت خودروهایی با انرژی پایدار، تکنولوژی بالا و سازگار با محیط زیست ارائه می‌دهد.

وجود تمایز و رهبری در مجموعه تسلا به قدری شایان است که ارزش سهام این شرکت حتی فراتر از ارزش واقعی این شرکت می باشد و مشتریان آن باور قلبی به موفقیت و رویکرد مثبت این شرکت دارند .

3. استراتژی تمرکز بر هزینه

این استراتژی مثل استراتژی رهبری هزینه است، با این تفاوت که بر بخش خاصی از بازار تمرکز می‌کند. برای ارائه اقلام با قیمت پایین به یک بازار هدف خاص استفاده می‌شود. شرکت‌ها نیازهای بخش مورد نظر را ارزیابی کرده و کالا یا خدمات را با قیمت پایین‌تری به آن‌ها ارائه می‌کنند. از آنجایی که چنین شرکتهایی بر بازارهای خاصی تمرکز دارند، می‌توانند رضایت مشتری و آگاهی از برند را افزایش دهند.

مثال:

یک ارائه دهنده خدمات فناوری اطلاعات می‌تواند خدمات خود را به بازاری مانند هند ارائه دهد، جایی که این صنعت به طور تصاعدی در حال رشد است.

4. استراتژی تمایز تمرکز

شرکت‌هایی که بر روی یک بازار خاص تمرکز می‌کنند و در عین حال جایگاه برجسته‌ای را در آن بازار حفظ می‌کنند از این استراتژی پیروی می‌کنند. این استراتژی شامل ارائه کالاها و خدمات به یک بازار خاص است و به شرکت کمک می کند USP های خود را دست نخورده نگه دارد.

انواع استراتژی رقابتی سازمان با رویکرد مشتری محوری

دو مشاور بازاریابی، مایکل تریسی و فرد ویرسما، استراتژی های رقابتی را با رویکرد مشتری محور تشریح کردند. آنها پیشنهاد کردند که شرکت‌ها می‌توانند با ارائه ارزش برتر به مشتریان، مزیت رقابتی به دست آورند. آنها این استراتژی ها را «استراتژی ارزشی» نامیدند.

رهبری محصول

در این سبک، ارائه ارزش برتر به مشتریان از طریق محصولات نوآورانه انجام می‌شود. شرکت‌هایی که از این استراتژی پیروی می‌کنند باید سخت روی توسعه محصول و نوآوری کار کنند. چنین استراتژیی می‌تواند پرهزینه باشد زیرا نیازمند استراتژی تحقیق و توسعه فشرده است.

صمیمیت با مشتری

این سبک با نظم و انضباط از طریق خدمات برتر مشتری، روابط مستحکمی با مشتری ایجاد می‌کند. با این استراتژی، شرکت‌ها طیف گسترده‌ای از راه‌حل‌ها را به مشتریان ارائه می‌دهند که متناسب با نیازهای آنهاست. آنها سعی می‌کنند اعتماد مشتریان را که مزیت رقابتی آنهاست، جلب کنند.

تعالی عملیاتی

این استراتژی در مورد کارآمد کردن عملیات اجرایی از طریق کاهش ضایعات و هزینه‌های تولید و بهبود کانال‌های توزیع برای ارائه محصولات راحت و اقتصادی به مشتریان است.

استراتژی های رقابتی برای رهبران بازار

رهبر بازار کسی است که بیشترین سهم بازار را دارد. چنین شرکت‌هایی از نظر توسعه محصول و نوآوری پیشرو هستند. آنها باید دائماً مراقب باشند زیرا رقبای بازار در هر فرصتی آنها را به شدت تحت فشار قرار می‌دهند. سه استراتژی رقابتی که رهبران بازار می‌توانند از آنها استفاده کنند، به شرح زیر است.

افزایش اندازه بازار (تقاضا)

هنگامی که اندازه بازار گسترش می‌یابد، رهبران بازار بیشترین مزیت را به دست می‌آورند. شرکت‌ها با توسعه کاربران جدید، استفاده‌های جدید و بیشتر از محصول، اندازه بازار را گسترش می‌دهند.

برای ایجاد کاربران جدید، بازاریابان می‌توانند بر تبلیغات برای افزایش آگاهی در مورد محصول در یک بازار خاص تمرکز کنند یا برای هدف قرار دادن مشتریان احتمالی وارد بازار جدیدی شوند.

برای ایجاد کاربردهای جدید، شرکت‌ها می‌توانند برای محصولات خود تحقیقات بازار را انجام دهند. اینکار به آنها وضوح نحوه استفاده مشتریان از محصولاتشان را می‌دهد. با استفاده از این تحقیقات، آنها می‌توانند کاربردهای جدیدی برای محصولات ایجاد کنند. به عنوان مثال، یک برند شیر می‌تواند استفاده از محصول را همراه با قهوه معرفی کند.

برای اطمینان از استفاده بیشتر از محصول، شرکت‌ها باید محصولات خود را به طور گسترده تبلیغ کنند.

از سهم بازار خود محافظت کنید

هنگامی که اندازه بازار گسترش می‌یابد، فرصت‌های جدیدی نه تنها برای رهبران بازار، بلکه برای رقبا دیگر نیز فراهم می‌شود.

رهبر بازار برای محافظت از سهم خود در برابر رقابت نیاز به رویکردی فعال دارد. رهبران باید روی نقاط ضعف خود کار کنند تا رقبایشان نتوانند از آنها سوء استفاده کنند. آنها همچنین باید ارزشی را ارائه دهند که با انتظارات مشتری مطابقت داشته باشد. یک رهبر بازار باید به طور مداوم نوآوری کند تا از رقبای خود جلوتر بماند. همچنین باید عملیات خود را برای تولید با هزینه کم کارآمد کند. این رویکرد آنها را قادر می‌سازد تا با ارائه محصولاتی با قیمت‌های پایین، ارزش بیشتری را برای مشتریان فراهم کنند.

رقابت کوکاکولا و پپسی چیز جدیدی نیست. این دو برند برای کسب سهم بازار صنعت نوشیدنی های غیر الکلی، با هم رقابت می‌کنند. طبق آمار Statista، کوکاکولا رهبر بازار در بازار ایالات متحده است.

سهم بازار خود را گسترش دهید

رهبران بازار می‌توانند با گسترش سهم بازار خود رشد کنند. معمولاً افزایش سهم بازار منجر به افزایش سودآوری می‌شود. بنابراین، اجرای موثر استراتژی‌های رقابتی حیاتی است.

شرکت ها با وارد شدن به زمینه های مختلف در حوزه فعالیت خود سعی می کنند که سهم بازار خودشان را به گونه های مختلف افزایش دهند ؛ نوآوری ، خرید رقبا ، بهبود کیفیت و عملکرد و مشتری مداری از نمونه راه های این به چنگ آوری بازار می باشد .

انواع استراتژی رقابتی سازمان با معیارهای تمایز

حال بیایید نگاهی به انواع استراتژی های رقابتی مورد استفاده برای تمایز بیندازیم. برای اینکه شرکتی بتواند خود را از رقبا متمایز کند، برقراری ارتباط و ارائه ارزش به مشتریان ضروری است. به عنوان مثال، ارزش می‌تواند به شکل کیفیت محصول یا خدمات برتر به مشتری باشد. در اینجا برخی از جنبه‌های رایج مورد استفاده برای تمایز آورده شده است:

محصول

این نوع تمایز بر اساس کیفیت کلی محصول و بر اساس طراحی، عملکرد یا ویژگی‌های محصول است. شرکتی که از این رویکرد تمایز استفاده می‌کند، هدفش انتقال اطلاعات عمیق در مورد محصول به مشتریان است.

خدمات

این رویکرد تمایز مبتنی بر ارائه خدمات برتر به مشتریان است. عموما عوامل کلیدی مانند سرعت و راحتی با خدمات برتر مشتری مرتبط هستند.

کانالهای توزیع

شرکت‌ها همچنین می‌توانند از استراتژی مؤثر کانالهای توزیع خود به عنوان یک تمایز استفاده کنند. این شامل در دسترس بودن بیشتر محصول/خدمت به مشتریان است.

کارکنان

این نوع تمایز شامل استخدام افراد مناسب و آموزش خوب آنها در نقش‌های مواجهه با مشتری است. این کارمندان به عنوان «چهره» شرکت عمل کرده و می‌توانند مستقیماً از نظر رسیدگی به سؤالات مشتری، ارائه راه‌حل‌های مناسب و ایجاد روابط خوب با آنها، ارزشی برای مشتری فراهم کنند.

مثال هایی از استراتژی رقابتی کسب و کار

بیایید نگاهی به چند نمونه استراتژی های رقابتی بیندازیم.

استراتژی های رقابتی: مک دونالد

مک دونالد غول صنعت فست فود است که بر استراتژی رهبری هزینه تمرکز دارد. از طریق اجرای عملیات بهینه، تحویل سریع غذا را به مصرف کنندگان خود ارائه می‌دهد. علاوه بر این، دارای امکاناتی است که مواد تشکیل دهنده محصولات خود را تولید کرده و هزینه‌های تولید را کاهش می‌دهد. بنابراین این شرکت می‌تواند مواد غذایی را با قیمت کمتری نسبت به رقبای خود به مصرف کنندگان ارائه کند.

استراتژی های رقابتی: هارلی دیویدسون

هارلی دیویدسون یکی از قدیمی‌ترین تولیدکنندگان موتورسیکلت در ایالات متحده است که بر استراتژی تمایز متمرکز است. طراحی منحصر به فرد و صدای موتور سیکلت، آن را از سایر رقبا متمایز کرده است. این شرکت دارای تصویر برند قوی و پایگاه مشتری وفادار است. مردم احساس می‌کنند که بخشی از خانواده هارلی دیویدسون هستند. همچنین در بسیاری از مکان‌ها، رستوران‌های مرتبط با سبک مشتریان وفادار خود را دارد.

استراتژی های رقابتی : اینتل

اینتل با به دنبال گیری نوآوری در تولید پردازنده های جدید خود با وجود تفاوت قیمتی و گران تر بودن نسبت به رقیب خود یعنی ای ام دی همواره توانسته سهم بازار بیشتری داشته باشد . همچنین تخفیفات به تولیدکنندگان لپ تاپ در صورت چسباندن برچسب اینتل بر روی دستگاه ها جهت تبلیغ و در آویزه گوش شدن برای خریداران، نمونه ای دیگر از استراتژی این غول سخت افزاری می باشد .

نکات کلیدی از استراتژی های رقابتی

• شرکت‌ها برای شکست دادن رقبا و کسب مزیت رقابتی در بازار باید استراتژی های رقابتی خاص خود را داشته باشند.
• یک استراتژی رقابتی با ارزیابی نقاط قوت و ضعف شما و شناسایی فرصت‌ها و تهدیدها در بازار ایجاد می‌شود.
• استراتژی های رهبری هزینه، تمایز و تمرکز استراتژی های رقابتی پورتر هستند.
• شرکت‌ها می‌توانند با ارائه ارزشی برتر به مشتریان، مزیت رقابتی کسب کنند.
• سه استراتژی ارزشی عبارتند از رهبری محصول، صمیمیت با مشتری و تعالی عملیاتی.
• 3 استراتژی رقابتی رهبران بازار عبارتند از: گسترش اندازه بازار، حفاظت از سهم بازار و گسترش سهم بازار.

برای تدوین استراتژی رقابتی متناسب با کسب و کارتان می‌توانید با کارشناسان واحد مشاوره مدیرنو تماس بگیرید تا مناسب‌ترین استراتژی رقابتی را برایتان به اجرا در آوریم.

منابع: studysmarter ، هیئت تحریریه مدیرنو