مرکز تخصصی مشاوره و آموزش کسب‌وکار

مدیریت دانش سازمان چیست ؟

مدیرنو برگزار می کند
23 و 26 آبان

وبینار
هوش هیجانی

توی چالش های ارتباطی برنده باش
روز
ساعت‌
دقیقه
ثانیه
تخفیف به پایان رسید.
پرسش 24 خدمتی رایگان

سطح:

تخصصی

ویدئو:

ندارد

پادکست:

ندارد
چرا مدیریت دانش مفید است

در این مقاله به اینکه مدیریت دانش Knowledge Management سازمان چیست می‌پردازیم. دانش مایه حیات هر شرکتی است.بدون کسب دانش، تصمیم گیری، درس گرفتن از اشتباهات و توسعه محصولات جدید برای شما دشوار خواهد بود. انواع سامانه مدیریت دانش رویکردی است که ممکن است برای جذب، سازماندهی و به اشتراک گذاری دانش شرکت خود با ذینفعان داخلی و خارجی اتخاذ کنید.

مدیریت دانش مفهوم جدیدی نیست و چند سالی است که به آرامی در دنیای کسب و کار و دانشگاه در حال توسعه است.فن آوری های جدید و روشی که ما اطلاعات را ذخیره می‌کنیم، نحوه عملکرد ابتکارات انواع مدیریت دانش را تغییر می‌دهد.

راه اندازی یک سامانه مدیریت دانش موفق آسان نیست و باید متناسب با نیازها و شرایط منحصر به فرد شما باشد.شما باید درک خوبی از نحوه ساختار سیستم خود، موانع احتمالی که بر سر راه شما هستند و مؤثرترین ابزارهایی که شما را قادر به پیاده سازی سیستم خود می‌کند به دست آورید.

بنر میان مقاله فروش

مدیریت دانش در سازمان چیست ؟

مدیریت‌دانش مجموعه‌ای از دارایی‌ها، فعالیت‌ها و ابزارهایی است که مدیریت و به اشتراک‌گذاری دانش را در یک سازمان فراهم می‌کند.
در حالت کلی در انواع مدیریت دانش، به‌جای اینکه دانش در ذهن افراد معدودی قرار گیرد و باعث ایجاد گلوگاه‌های دانش شود، دسترسی دانش برای همه اعضای تیم است.شرکت‌ها می‌توانند با استفاده بهتر از دانش موجود در حوزه خود به راحتی به اهداف خود دست یابند.
آنها فرهنگ یادگیری مستمر را توسعه می‌دهند و اجازه می‌دهند دانش آزادانه در سراسر سازمانشان جریان یابد.مدیریت دانش شامل آن دسته از سیستم ها و ابزارهای لازم برای ایجاد فرآیندهای مدیریت دانش موثر است.که ترکیبی از افراد، فرآیندها و ابزارها است.

“مدیریت دانش فرآیند جذب، توزیع و استفاده موثر از دانش است.” تام داونپورت (1994).

 

در دنیایی که دانش برابر با قدرت است، بسیاری از کارمندان احساس می‌کنند که حفظ و عدم به اشتراک گذاری دانش، آن‌ها را با ارزش‌تر و سایرین را نیازمندتر می‌کند. برای مقابله با این مسئله سازمان‌ها می‌توانند فرهنگی را پرورش دهند که به کارکنان کمک ‌کند تا با اشتراک دانش‌، آن‌ها را ارزشمندتر نشان دهد و جایگاه سازمانیشان را بهبود بخشد.

 

دوره آموزشی مدیریت و رهبری اثربخش

چرا مدیریت دانش سازمان مفید است؟

چون باعث تمرکز بر دانش به‌عنوان یک دارایی واقعی، به‌جای چیزی ناملموس می‌شود. در عمل سازمان را برای حفاظت و بهره برداری بهتر دانش داخلی خود توانا می‌سازد و سازمان برای بهبود و تمرکز بر توسعه دانش برای مطابقت با نیازها تلاش می‌کند.

به عبارت دیگر:

  • به سازمان ها کمک می‌کند از اشتباهات و موفقیت های گذشته درس بگیرند.
  • به استفاده بهتر از دارایی های دانشی سازمان به وسیله گسترش دوباره آن ها در مناطقی که سازمان به آن دانش نیاز دارد، کمک می کند. مثلا: استفاده از دانش و تجربه یک بخش از سازمان برای بهبود یا ایجاد محصول جدید در بخش دیگر سازمان. اصلاح و تغییر دانش مربوط به فرآیندی از گذشته برای ایجاد راه حل های جدید و غیره.
  • بر توسعه شایستگی ها و مهارت های مناسب و از بین بردن دانش کهنه و منسوخ شده تمرکز میشود.
  • توانایی نوآوری شرکت را افزایش می‌دهد.
  • قدرت و مهارت سازمان در حفاظت از دانش برای جلوگیری از سرقت یا کپی توسط رقبا را افزایش می‌دهد.

 

متاسفانه مدیریت‌دانش بخشی است که سازمان ها اغلب تمایلی به سرمایه گذاری در آن ندارند، چرا که پیاده سازی مدیریت‌دانش هزینه زیادی داشته و تعیین نرخ بازگشت سرمایه این بخش بسیار دشوار است.

 

انواع مختلف مدیریت دانش در سازمان چیست ؟

دانش به شکل‌های مختلفی وجود دارد و به درک اشکال مختلف آن کمک می‌کند تا بین انواع مختلف آن تمایز قائل شوید. که این یک گام اساسی و ضروری در مدیریت‌دانش می‌باشد. انواع مدیریت دانش را در زیر ذکر کردیم:

در کسب و کارها، معمولاً دو نوع دانش وجود دارد؛ دانش صریح و دانش ضمنی.

 

1- دانش صریح (روشن یا واضح) (Explicit Knowledge)

دانش صریح، رسمی و مدون می‌باشد و شناسایی، ذخیره و بازیابی آن آسان است.

دانش صریح اطلاعاتی است که می‌تواند کدگذاری و انتقال یابد. به اشتراک گذاری این نوع دانش آسان است و می‌تواند به سرعت توسط دیگران درک شود. برخی از انواع مدیریت دانش صریح عبارتند از رویه های عملیاتی استاندارد، کتابچه های راهنمای کارمندان و خط مشی های منابع انسانی.

این دانش به‌راحتی توسط مدیران اجرایی می‌شود، که منجر به آسان سازی ذخیره و بازیابی شده. با اجرای مدیریت‌دانش در این گروه، اسناد و متون بسیار کارآمد می‌شوند.

از دیدگاه مدیریتی، بزرگ‌ترین چالش تضمین اینست که افراد به اطلاعات موردنیاز دسترسی مناسبی داشته باشند.

مدیریت‌دانش در این گروه باید دارای اهمیت ذخیره شدن باشد. این دانش مورد بازبینی و به‌روزرسانی قرار گیرد و در زمان موردنیاز از بین رود (امحا شود). از نظر بسیاری از نظریه پردازان، دانش صریح کم‌اهمیت است. و منجر به ایجاد مزیت رقابتی پایدار نمی‌شود. از طرفی برقراری ارتباط، ذخیره و توزیع دانش صریح آسان است. این دانش در کتاب‌ها، وب سایت‌ها و دیگر ابزارهای بصری و شفاهی موجود می‌باشد. نمونه‌هایی از دانش صریح عبارت‌اند از: پایگاه داده‌ها، یادداشت‌ها، اسناد و …

 

2- دانش ضمنی (پنهان) (Tacit Knowledge)

دانش ضمنی به‌عنوان دانش حسی و بصری یادشده و به‌سختی می‌توان تعریف دقیقی از این نوع دانش مطرح کرد.

 دانش ضمنی بسیار دشوارتر از دانش صریح است. معمولاً شامل مهارت‌ها و تجربه‌های کارمند شما می‌شود که توضیح یا به اشتراک گذاشتن آن با دیگران دشوار است. دانش ضمنی شامل دانش پشتیبانی مشتری، مهارت های طراحی و غیره است.

این نوع دانش اغلب زمینه‌ی شخصی دارد. به‌سختی می‌توان با این نوع دانش ارتباط برقرار کرد و عمیقاً در عمل افراد ریشه دارد. به همین دلیل هم هست که مدیریت‌دانش در این گروه، کار به مراتب سخت تری است.

دانش ضمنی به‌عنوان منبع باارزش دانش تلقی می شود. بیشترین پیشرفت سازمان‌ها از این دانش نشات می گیرد.

عدم توجه به دانش ضمنی رابطه مستقیمی با کاهش قابلیت نوآوری و رقابت پایدار در سازمان‌ها دارد. و مدیران دانش زمان زیادی را برای رسیدگی به این نوع دانش صرف می‌کنند.

تصور کنید می‌خواهید مقاله‌ای در مورد چگونگی تشخیص حالات چهره بنویسید. مشخص است که انتقال تمامی درک شهودی شما که در طول سال‌ها بر اساس عمل و تجربه جمع‌آوری‌شده بسیار سخت یا غیرممکن است. تقریباً تمامی مشاغل بر پایه‌ی همین دانش استوار است.

دانش ضمنی در ذهن ذینفعان، شامل باورهای فرهنگی، ارزش‌ها و نگرش‌ها، مدل‌های ذهنی، مهارت‌ها و تخصص‌ها و غیره وجود دارد.

فرآیند مدیریت دانش

فرآیند مدیریت دانش چیست ؟

فرآیند انواع مدیریت دانش را می‌توان به 5 مرحله تقسیم کرد.

خلق کردن (Creating)

سازمان ها باید هر دانشی را که می‌خواهند در سراسر شرکت منتشر کنند شناسایی و ثبت کنند. دانش باید به شکلی نوشته و تطبیق داده شود که برای مخاطب هدف مناسب باشد. شما باید با متخصصان موضوع ارتباط برقرار کنید تا دانشی را که در ذهن آنها وجود دارد به دست آورید و آن را به محتوایی تبدیل کنید که برای همه افراد شرکت در دسترس باشد.

سازماندهی (Organizing)

هنگامی که اطلاعات لازم را جمع آوری کردید، باید آن را به گونه‌ای ذخیره کنید که برای سیستم IT انتخابی شما منطقی باشد. ممکن است نیاز باشد دانش به گونه ای قالب بندی شود که الزامات سیستم شما را برآورده کند. در این مرحله شما محتوای خود را در سامانه مدیریت دانش خود آپلود کرده و آن را در دسته های آماده برای مصرف سازماندهی خواهید کرد.

اشتراک گذاری (Sharing)

در یک سامانه مدیریت دانش اگر کسی نتواند آن را پیدا کند خوب نیست. شما باید دانش خود را در ایمیل، سیستم های همکاری، اینترانت و غیره به اشتراک بگذارید. اگر می‌بینید که شخصی سؤالی می‌پرسد که می‌تواند توسط سامانه مدیریت دانش شما پاسخ داده شود، آن را با آنها به اشتراک میگذارید.

در حال تجزیه و تحلیل (Analyzing)

با گذشت زمان، باید تجزیه و تحلیل کنید که آیا محتوای شما کار می‌کند یا خیر. می‌توانید به نتایج جستجو نگاه کنید تا عباراتی را ببینید که هیچ ورودی ندارند و محتوای مرتبط ایجاد کنید تا شکاف را پر کنید. می‌توانید مقالاتی را که استفاده نمی‌شوند شناسایی کنید و آنها را حذف کنید و نظراتی که مخاطبان برای به‌روزرسانی مقاله‌ها گذاشته‌اند را یادداشت کنید.

بهینه سازی (Optimizing)

این مرحله‌ای است که شما در تحلیل خود اقدام می‌کنید. شما باید مقالات فعلی را به روز نگه دارید و هر شکاف دانشی را با محتوای جدید پر کنید. فعالانه از کاربران خود درباره نحوه عملکرد سامانه مدیریت دانش خود بازخورد بگیرید و هر زمینه ای را برای بهبود را مشخص کنید. 

آنچه می تواند در یک سیستم مدیریت دانش گنجانده شود

انواع مختلفی از دانش وجود دارد که می‌تواند در یک سیستم مدیریت دانش گنجانده شود.
  • رویه‌های عملیاتی استاندارد: مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها که نحوه تکمیل یک کار، فرآیند یا رویه خاص را توضیح می‌دهد
  • اسناد: اطلاعات مربوط به محصول، خدمات یا شرکت شما
  • خط مشی های منابع انسانی: مجموعه ای از دستورالعمل ها که خط مشی های شرکت شما را توضیح می دهد
  • آکادمی ها و برنامه های آموزشی: مجموعه ای از آموزش ها و درس هایی که کارکنان را در یک منطقه خاص آموزش می دهد
  • وبینار ها: جلسات ویدیویی ضبط شده در مورد یک موضوع معین

مزایای مدیریت دانش چیست ؟

1- تصمیم گیری سریعتر

وقتی کارکنان به دانش صحیح دسترسی آسان داشته باشند، این امر می‌تواند تصمیم گیری آنها را تسریع کند. کارمندان زمان کمتری را صرف اختراع مجدد چرخ می‌کنند زیرا می‌توانند از تصمیماتی که قبلاً گرفته شده است درس بگیرند و از خرد جمعی بهره مند شوند.

2- دسترسی کارآمد به دانش و اطلاعات

کارمندان بخش قابل توجهی از هفته کاری خود را صرف جستجوی اطلاعاتی می‌کنند که باید به راحتی در دسترس باشد. با برنامه مدیریت دانش مناسب، کارمندان به دانش دسترسی موثری خواهند داشت و می‌توانند زمان بیشتری را صرف تکالیف متمرکز بر نتیجه کنند که مستقیماً به نفع شرکت است.

3- افزایش همکاری و ایده پردازی

هنگامی که دانش به اشتراک گذاشته شود، همکاری بین کارکنان ارتقا می یابد. آنها بینشی نسبت به عملکرد تیم‌های دیگر دارند و این به همکاران کمک می‌کند تا به طور مؤثرتری با هم کار کنند. دسترسی به ابتکارات قبلی شرکت به کارمندان ایده های بیشتری برای پیاده سازی در آینده می‌دهد. کارمندان قبلاً می‌دانند چه چیزی مؤثر بوده است و چه چیزی مؤثر نبوده است، بنابراین آنها را در تفکر استراتژیک‌تر می‌سازد.

4- ارتباطات پیشرفته در سراسر سازمان شما

یک برنامه مدیریت دانش موفق، ارتباطات را در سراسر سازمان افزایش می‌دهد، زیرا کارکنان می‌توانند از طریق اسنادی که ایجاد می‌کنید دیدگاهی نسبت به تیم‌های دیگر به دست آورند. تیم‌ها دیگر جعبه سیاهی نیستند که در سیلوها کار می‌کنند، بلکه می‌توانند به طور مؤثرتری با همکاران ارتباط برقرار کنند و دانش خود را در مورد کاری که انجام می‌دهند به اشتراک بگذارند.

5- بهبود کیفیت اطلاعات و داده ها

هنگامی که اطلاعات و داده ها به طور فعال پرورش می‌یابند، کیفیت بهبود می‌یابد. شخصی به طور فعال بر دارایی های شرکت نظارت دارد و اطمینان حاصل می‌کند که به گونه ای ارائه می‌شود که برای کارمندان مفید باشد. اطلاعات و داده هایی که مطابق با استاندارد نیستند را می توان حذف کرد تا اطمینان حاصل شود که آنچه باقی مانده است مرتبط و ارزشمند است.

6- امنیت بیشتر برای مالکیت معنوی

وقتی سازمان‌ها واقعاً دارایی‌های معنوی خود را به عنوان اسناد در سیستم مدیریت دانش ثبت می‌کنند، این به آنها امنیت بیشتری می‌دهد. مالکیت معنوی دیگر نه تنها در سر کارمندانی که ممکن است در هر زمان شرکت را ترک کنند، قرار نمی گیرد، بلکه برای آیندگان و منافع کارکنان فعلی و آینده ذخیره می‌شود.

7- آموزش بهینه

کارمندان جدید و قدیم می‌توانند از مدیریت دانش در طول کار استفاده کنند. که به طور قابل توجهی روند را سرعت می‌بخشد. برنامه‌های آموزشی قوی‌تر هستند و زمانی که به اسناد و مدارک مناسب دسترسی داشته باشند، ارزش بسیار بیشتری به کارکنان می‌دهند.

چالش های مدیریت دانش چیست ؟

اگرچه مدیریت دانش برای شرکت شما بسیار ارزشمند است، اما پیاده سازی آن لزوما آسان نیست. در اینجا چالش های اصلی وجود دارد که باید هنگام شروع سفر مدیریت دانش خود بر آنها غلبه کنید.
فن آوری
پیدا کردن فناوری مناسب برای پشتیبانی از استراتژی مدیریت دانش شما ممکن است سخت باشد. راه حل های مدیریت دانش ممکن است گران باشند و ممکن است برای سازمان خاص شما مناسب نباشند. 
راه حل این است که قبل از متعهد شدن به یک ابزار خاص، گزینه ها را به طور کامل بررسی کنید. از آزمایش‌های رایگان برای آزمایش نرم‌افزار استفاده کنید و بررسی کنید که آیا تمام ویژگی‌های مورد نیاز برای برنامه مدیریت دانش خود را دارد.
به اشتراک گذاری دانش
ممکن است متقاعد کردن کارکنان خود برای به اشتراک گذاشتن دانش خود در سیستم مدیریت دانش شما دشوار باشد. این چالش به دلایل متعددی پیش می‌آید، که برجسته‌ترین آنها این است که کارکنان شما ممکن است بخشی از فرهنگ رقابتی باشند که برای شفافیت و باز بودن ارزشی قائل نیستند.
آنها ممکن است احساس کنند که دانش آنها، آنها را به یک دارایی ارزشمند برای شرکت تبدیل می‌کند و بنابراین نمی‌خواهند آن را با دیگران به اشتراک بگذارند.
راه حل این مشکل ایجاد فرهنگ صحیح از بالا به پایین است. تیم رهبری ارشد شما باید دانش را به اشتراک بگذارد و فعالانه در برنامه مدیریت دانش شما شرکت کند. به این ترتیب شما الگو می‌گیرید و کارمندان به تدریج یاد می‌گیرند که دانش خود را به اشتراک بگذارند.
امنیت
ممکن است اطلاعات محرمانه ای داشته باشید که نخواهید با عموم مردم به اشتراک بگذارید یا داده های حساسی که نیاز به محافظت دارند. این خطر وجود دارد که سیستم های مدیریت دانش به خطر بیفتد و داده های ارزشمند شما به عموم مردم درز کند. یا ممکن است نخواهید صفحات محتوای خاصی توسط کاربران عمومی نرم افزار شما ویرایش شوند و بنابراین نیاز به محدود کردن نقش ها و مجوزها داشته باشید.
راه حل این مشکل انتخاب یک سیستم نرم افزاری مدیریت دانش با ویژگی های امنیتی قوی است. اطمینان حاصل کنید که سیستم شما فقط توسط افرادی که در محدوده IP تعریف شده هستند قابل دسترسی است یا Single Sign-On را فعال کنید.

موارد استفاده مدیریت دانش چیست ؟

ورود کارکنان
استخدام‌های جدید باید به سرعت به اطلاعات زیادی دسترسی داشته باشند تا بتوانند با نقش جدید خود در شرکت سرعت بگیرند. یک سیستم مدیریت دانش می‌تواند پاسخ سوالات آنها را ارائه دهد و اطمینان حاصل کند که همه از همان روز اول خود با تیم خود هم مسیر می‌شوند.
نصب محصول
مشتریان به راهی برای یادگیری محصول شما از ابتدا نیاز دارند و یک سیستم مدیریت دانش می‌تواند راهی عالی برای جذب مشتریان جدید باشد. می‌تواند به آنها نکات و ویژگی‌های محصول و روش‌هایی را که محصول شما برای استفاده در نظر گرفته شده است، آموزش دهد.
ارتباط تیمی
وقتی فضایی متمرکز برای ارسال اطلاعات و پرسش و پاسخ به سؤالات برای کارمندان فراهم می‌کنید، ارتباطات تیمی را بهبود می‌بخشید. به جای جستجوی ایمیل ها یا موضوعات چت قدیمی، کارمندان می‌توانند به سادگی سیستم مدیریت دانش را برای آخرین به روز رسانی‌ها بررسی کنند.
پشتیبانی مشتری (دیدگاه نماینده)
مدیریت دانش برای نمایندگان پشتیبانی مشتری، مزایای زیادی دارد. زمان مورد نیاز برای جستجوی پاسخ برای سوالات مشتریان را کاهش می دهد و به آنها زمان بیشتری می‌دهد تا برای مشتریان دیگر صرف کنند. روحیه کارمندان بهبود می‌یابد زیرا کارگزاران زمان کمتری را برای اختراع مجدد چرخ و زمان بیشتری را برای پروژه‌های سودمندتر صرف می‌کنند.
سلف سرویس (دیدگاه مشتری)
مدیریت دانش برای مشتریان یک راه ارزشمند برای بهبود خدمات مشتری است. هنگامی که اسناد مربوطه را برای مشتریانی که در جستجوی راه حلی برای مشکلشان هستند ارائه می‌دهید، اطمینان حاصل می‌کنید که مشتریان می‌توانند خود خدمت کنند و نیازی به تماس با نماینده ندارند. رضایت مشتری بهبود می‌یابد و این منجر به مشتریان وفادارتر می‌شود که تعداد بیشتری از محصولات شما را خریداری می‌کنند.
نتیجه گیری در رابطه با مدیریت دانش سازمان
برای شرکت شما حیاتی است که بداند مدیریت دانش چیست و یک برنامه مدیریت دانش به منظور جذب، حفظ و به اشتراک گذاری دانش در سراسر سازمان داشته باشد. نه تنها کسب و کار شما در دستیابی به اهدافش موثرتر خواهد بود، بلکه روحیه و مشارکت کارکنان را به میزان قابل توجهی افزایش خواهید داد. پس هرچه سریع‌تر، ابزار مناسب برای برنامه خود را انتخاب کنید. 

برای دریافت اطلاعات جهت دریافت وقت مشاوره به صفحه مشاوره کسب و کار مدیرنو مراجعه فرمایید. 

با ما در ارتباط باشید.

 

منبع:  document360 و knowledge-management-tools و هیئت تحریریه مدیرنو

اشتراک گذاری با دوستان
عضویت
اطلاع از
1 دیدگاه
جدیدترین
قدیمی ترین بیشترین رای
Inline Feedbacks
مشاهده همه نظرات
1
0
علاقمندیم نظراتتان را بشنویمx
توی چالش های ارتباطی برنده باش | 23 و 26 آبان