افراد سمی چه کسانی هستند؟ {راهکارهای برخورد با افراد سمی در محیط کار}

در این مقاله پادکست از مدیرنو به اینکه ویژگی های افراد سمی چیست و آنها چه کسانی هستند می‌پردازیم و نحوه تعامل و برخورد با افراد سمی در محیط کار را شرح خواهیم داد.

افراد سمی چه کسانی هستند؟

افراد سمی کسانی هستند که به دلایل مختلف زندگی و محیط کار را برای خانواده و دیگران سخت و غیرقابل تحمل می‌کنند.

یک “فرد سمی” به احتمال زیاد با دیگران به خوبی کنار نمی‌آید و در زندگی شخصی یا محیط کار به اطرافیانشان آسیب می‌رسانند. اغلب اوقات آنها حتی در وهله اول متوجه نمی‌شوند که سمی هستند. عوامل زیادی می‌توانند باعث رفتار سمی یک فردشوند. این عوامل می‌توانند به تجارب گذشته یا ضربه روحی یا عدم قدردانی از آنها مربوط باشند.

اکثر مردم با یک دوست یا یکی از اعضای خانواده “سمی” آشنا هستند. کسی که همیشه منفی نگر و انتقادی است، یا بودن در کنارش کار ساده و راحتی نیست. وقتی از اصطلاح سمی استفاده می‌کنیم، به افرادی اشاره نمی‌کنیم که سمی هستند، بلکه به افرادی اشاره می‌کنیم که رفتار سمی از خود نشان می‌دهند.

اما “کارمند سمی” چطور؟ درست مانند افراد سمی در زندگی شخصی ما، “کارکنان سمی” نیز می‌توانند در محیط کار چالش‌هایی ایجاد کنند. آنها می‌توانند کار را برای سایر کارمندان دشوار کرده و یک محیط کاری منفی و خصمانه ایجاد کنند.

خصوصیات و ویژگی های افراد سمی کدامند؟

افراد سمی در محیط کار و خانواده و در رابطه اجتماعی، ویژگی های مشخصی دارند که می‌توانند به سرعت جوّ منفی و فشار را در اطراف خود ایجاد کنند. در زیر به برخی از ویژگی ها و خصوصیات بارز افراد سمی اشاره می‌کنم:

• منفی‌نگری: غالباً دیدگاه منفی به مسائل دارند و به جای ارائه راه‌حل، بر مشکلات و ناکامی‌ها تمرکز می‌کنند.
• پاسخگو نبودن: آن‌ها معمولاً از پذیرش مسئولیت اشتباهات خود شانه خالی می‌کنند و تقصیر را به گردن دیگران می‌اندازند.
• خودمحوری: اولویت‌های شخصی خود را بر نیازها و منافع گروهی یا سازمانی ترجیح می‌دهند و توجهی به نگرانی‌ها و احساسات دیگران ندارند.
• توطئه‌گری: به شایعه‌پراکنی و ایجاد درگیری بین اعضای تیم یا همکاران می‌پردازند. معمولاً به دنبال بی‌ثباتی و آشفتگی در محیط کار هستند.
• تحقیر و توهین: به طور مداوم به دیگران توهین می‌کنند و روحیه و اعتماد به نفس آن‌ها را تضعیف می‌کنند.
• پشت‌سرگویی: اغلب به طور پنهانی از دیگران انتقاد می‌کنند یا برای رسیدن به اهداف خود از روش‌های غیرمستقیم و نادرست استفاده می‌کنند.
• عدم همکاری: تمایل ندارند که در پروژه‌های تیمی همکاری کنند و بیشتر به دنبال منافع فردی خود هستند.
• خسته‌کننده بودن: انرژی و انگیزه مثبت را از دیگران می‌گیرند و باعث می‌شوند محیط کار یا اجتماع خسته‌کننده و بی‌روح به نظر برسد.
• بی‌احترامی به قوانین و مقررات: ممکن است نسبت به قوانین و مقررات سازمانی بی‌اعتنا باشند و به‌طور غیرقانونی یا غیرحرفه‌ای عمل کنند.

چرا باید تعامل با افراد سمی را یاد بگیریم؟

زیرا ممکن است با رفتارهای منفی و مضر خود بر زندگی و فرهنگ سازمانی تأثیر منفی بگذارند. «کارکنان سمی» اقدامات مضری برای پرسنل و دارایی شما انجام می‌دهند و ممکن است باعث آسیب به مشتری و یا آسیب به سایر کارکنان شوند.

یک کارمند سرکش و بی ادب می‌تواند در هر محل کاری ویرانی ایجاد کند، چنین فردی می‌تواند به‌ویژه برای یک کسب و کار کوچک، جایی که تعاملات مکرر و نزدیک انجام می‌شود، مضر باشد. معمولا سایر کارکنان، در تعامل با کارکنان سمی و برخورد با کارمند سرکش و ناسازگار مشکل دارند، و یک مدیر اگر نتواند مشکل حضور چنین افرادی را حل کند، این احتمال وجود دارد که به‌زودی انرژی همه اعضا در محیط کار را تخلیه کند.

آنها حتی ممکن است دلیل تصمیم خروج یک همکار برای استعفا شوند.

بنابراین، درک علائم هشداردهنده افرادی که کار را دشوارتر می‌کنند، قبل از اینکه بر جابجایی کارمندان یا بهره وری تیم تأثیر بگذارد، حیاتی است. تعامل با کارمند سرکش بی ادب ناسازگار و خاطی سخت است، اما سخت‌تر اینست که بدون آسیب رسوندن به کل تیمتان با آنها برخورد کنید.

علائم رفتاری هشدار دهنده

برای شناسایی “کارمندان سمی” توسط مدیران

شناسایی “کارمند سمی” در طول فرآیند مصاحبه دشوار است. این احتمال وجود دارد که تا زمانی که به تیم ملحق نشده است، نبینید که فرد رفتارهای سمی را از خود نشان می‌دهد.

شناسایی زودهنگام افراد سمی در محیط کار و اتخاذ تدابیر مناسب می‌تواند به حفظ یک محیط کار مثبت و سالم کمک کند. شناسایی این نوع رفتارها و تلاش برای مدیریت و حل آنها می‌تواند به بهبود محیط کار و افزایش بهره‌وری کمک کند.

برای شناسایی یک “کارمند سمی”، به دنبال هر یک از این علائم باشید:

• قلدری یا آزار همکاران
• غیبت کردن
• اعتبار گرفتن از دیگران بابت کاری که انجام میدهند
• شکایت از سازمان بدون اقدام موثر
• خرابکاری در کار دیگران
• سرزنش دیگران به خاطر اشتباهاتشان
• دادن وظایف غیر ضروری به همکاران
• رقابت پذیری نادرست
• اعتماد به نفس بیش از حد

به عنوان مدیر اگر به اندازه کافی مراقب باشید، می‌توانید کارکنانی را که هر یک از این علائم را به نمایش می‌گذارند شناسایی کنید. پس به دنبال کسانی باشید که اهل شایعه پراکنی هستند، دیگران را تحقیر و دلسرد و بی انگیزه می‌کنند. آنها اغلب افرادی خودخواه هستند که فقط منابع شخصی برایشان اهمیت دارد.

انواع کارکنان و کارمندان سمی

محل کار اساساً تشکیل شده از مجموعه ای از اشخاص با شخصیت های مختلف است که نیاز به یافتن راههایی برای همکاری مؤثر دارند. در اینجا به چند نمونه از شخصیتهای رایج رفتار سمی اشاره میکنیم:

1) کارمند قلدر و سلطه‌گر (Control Freak)

این کارمندان تمایل دارند همه چیز را تحت کنترل خود داشته باشند و اغلب به دیگران اعتماد نمی‌کنند. این نوع رفتار می‌تواند باعث کاهش انگیزه و خلاقیت در تیم شود. اگر همکاری در محل کار به رسمیت شناخته شود یا مورد توجه قرار گیرد، چنین کارمندی احساس خوبی نمی‌کند. آنها می‌خواهند در اوج و مرکز توجه باشند.

شعار این شخص این است: “اگر من نتوانم آن را داشته باشم، هیچ کس دیگری نخواهد داشت.”

در محل کار، به صورت رفتارهای خودخواهانه، سرزنش گرایانه، یا غیرحرفه‌ای ظاهر می‌شوند. در عمل، فردی که این رفتار را انجام می‌دهد، دیگران را پایین می‌کشد یا ایده های خوب را کنسل می‌کنند. آن‌ها می‌توانند به تنهایی یک محیط روان‌شناختی ناامن ایجاد کنند که در آن همکاران برای بیان ایده‌ها یا نظرات خود احساس راحتی نکنند. و در صورت عدم کنترل چنین افرادی، محیط کار می‌تواند خصمانه شده و اعتماد در محل کار از بین برود.

2) کارمند سست و نق‌زن (Whiner)

افراد سمی در محیط کار همیشه در حال انتقاد و شکایت هستند و معمولاً هیچ کمکی به حل مشکلات نمی‌کنند. آنها به جای تمرکز بر روی راه‌حل‌ها، بیشتر بر روی مشکلات متمرکزند.

یک کارمند سست، متخصص در به تعویق انداختن کارهاست. افراد تنبل تمایل دارند وظایف خود را کنار بگذارند و همچنین ممکن است عادت داشته باشند که دیر بیایند یا غیبت کنند. آنها همچنان ضرب الاجل‌ها را از دست داده یا خدمات به مشتری را به تعویق می‌اندازند و با این کار می‌توانند بر کار همکاران و شرکت تأثیر بد بگذارند.

3) کارمند آتشفشان

آتشفشان، همانطور که از نامش پیداست، می‌تواند خاموش باشد و به موقع‌اش فوران کند(پیش بینی آنها آسان نیست). در محل کار، این موضوع به صورت طغیان ناگهانی یا بحث‌های داغ غیرضروری رقم میخورد. مخالفت با آنها میتواند باعث طغیان و یا بی‌انگیزگی همکارانشان از شرکت در پروژه‌ها شود. مانند قلدرها، رفتار آنها میتواند به طور ظاهری به امنیت روانی آسیب برساند. بدترین سناریو این است که یک کارمند آتشفشانی نظرات خود را تحمیل کند یا باعث شود مشتریان از تجارت با شرکت کناره گیری کنند.

4) کارمند بدبین

کارمندهای بدبین‌ کابوس محل کار هستند زیرا این کارمندان منتقل کننده حس منفی هستند. بنا به دلایلی، همه چیز برای این فرد غیر جذاب به نظر می‌رسد. آنها ممکن است هر کاری را خسته کننده بدانند یا فکر کنند عملکرد همکارانشان به اندازه کافی خوب نیست. هر کارمندی ممکن است از شنیدن مداوم شکایت دیگری، بی انگیزه شود. بنابراین یک بدبین حتی اگر عمدی نداشته باشد، میتواند مانع خلاقیت اطرافیانش شود.

5) کارمند شهید

آیا کسی را می شناسید که دوست نداشته باشد یک روز مرخصی بگیرد یا برای ناهار به همکارانش بپیوندد؟ شهدا سخت کوش هستند و این کارمندان در «نه» گفتن به تکالیف و وظایف جدید مشکل دارند. تشخیص این گروه می تواند دشوار باشد، به خصوص اگر این کارمندان سازنده هم باشند. اما، اولاً، کار زیاد به طور جدی بر سلامت آنها تأثیر می گذارد. و ثانیاً، در حالی که نگرش پیشرو مورد استقبال قرار می‌گیرد، آنها می‌توانند باعث کار بیش از حد، از دست رفتن ضرب‌الاجل‌ها و مانع از شانس یادگیری دیگران شوند.

نحوه برخورد مدیران با افراد سمی در محیط کار

اولین و بهترین راه‌حل برخورد با افراد سمی اینست که مدیران صاحبان مشاغل کوچک در وهله اول، آنها را استخدام نکنند.

علائم هشداردهنده در طول مصاحبه ممکن است شامل صحبت منفی در مورد کارفرمایان سابق، سرزنش کردن همکاران برای مشکلات و ناتوانی در تصدیق نقش دیگران در دستاوردها باشد. صحبت کردن با مدیران قبلی می‌تواند فاش کننده چنین معضلی باشد. امکان دارد آنها به مشکلات نگرشی اشاره کنند یا پاسخ‌های ضعیفی ارائه دهند که پرچم‌های قرمز را بالا می‌برد.

متأسفانه، اقدامات پیشگیرانه همیشه مؤثر نیستند، بنابراین ضروریست که نسبت به سمیت احتمالی در کارکنان خود هوشیار باشید.

زمانی که مشتریان درخواست مذاکره و تماس با فرد دیگری را دارند، چنین احتمالی را بررسی کنید. به حالات چهره و واکنش‌های اعضای تیم در اطراف فرد مورد نظر نگاه کنید. از خودتون بپرسید هنگام تعامل با فرد مظنون چه احساسی دارید. شکایات، نگاه‌های ناامید، اجتناب، و به‌طورکلی حال و هوای بد و …

آیا استعدادهای ارزشمند خود را به خطر می‌اندازید؟

تحقیقات نشان می‌دهد که کارکنان خوب وقتی با یک کارمند ناسازگار و خاطی کار می‌کنند، 54 درصد بیشتر احتمال دارد که محل کار خود را ترک کنند.

افراد سمی ممکن است بدخواه نباشند اما آنها کسانی هستند که محیط کار شما را بدتر می‌کنند، ارزش شما را از بین می‌برند و به اطرافیانشان صدمه می‌زنند. اگر چنین فردی در بین کارکنانتان وجود دارد، بهترین کار اینست که بلافاصله قبل از اینکه اوضاع بدتر شود، اقدام کنید.

در تعامل با کارکنان ناسازگار و خاطی چه کنیم؟

برخورد با یک “کارمند سمی” بسته به نوع رفتارهایی که در محل کار نشان می‌دهد متفاوت است. اما ارتباط درست با کارکنان، کلید درک اقدامات آنها و یافتن راه حل های مناسب است. بنابراین، باید با کارمندان خود به طور خصوصی صحبت کرده و به آنها فرصت توضیح دهید. در اینجا به چند پیشنهاد برای شما پرداختیم:

1. ابتدا اطلاعات را جمع‌آوری کنید.

وقتی احساس می‌کنید که یک کارمند ممکن است سرکش و سمی باشد، اولین قدم همیشه یافتن جزئیات است.

تا قبل از قطع همکاری با چنین کارکنانی، باید با آنها صحبت کرده و توضیح دهید که مشکل رفتار او چیست. تعامل مدیران با کارکنان سمی به عنوان کسی که هیچ‌کس با او کنار نمی‌آید، آسان نیست.

گاهی اوقات یک کارمند سمی کسی است که مشکلات عاطفی دارد و با محل کار به‌عنوان یک جلسه درمانی شخصی برخورد می‌کند. یا یک تنبل محبوب که دائماً بهانه‌هایی برای کمبود بهره‌وری می‌آورد. این افراد امکان دارد متوجه نشوند که مشکلی دارند.

اگر می‌خواهید مشکلاتشان را به کارکنان سمی نشان دهید، باید چیزی برای نشان دادن به آنها داشته باشید. شما باید در مورد جزئیات صحبت کنید، نه فقط کلیات. احتمالا اولین فکری و نگرشی که آنها دارند اینست که دیگران یا موقعیت را مقصر نشان داده و آنها را سرزنش کنند. شما باید چیزی خاص و محکم داشته باشید تا آنها را به واقعیت‌ها گره بزنید.

ممکن است تعجب کنید که برخی از کارکنان سمی حتی از تأثیر اعمالشان بر دیگران آگاه نیستند.

2. ایجاد حدومرز با گفتگوی رو در رو

هنگامی‌که اطلاعات را در اختیار دارید، باید با کارمند گفتگوی تک‌به‌تک داشته باشید. در مورد رفتار نامطلوب و نحوه تأثیر آن بر تیم، با استفاده از اطلاعاتی که جمع‌آوری کرده‌اید صحبت کنید. این فرد باید هم عواقب رفتار بد در حرکت روبه‌جلو و هم اهمیت رفتار خوب را درک کند.

کوهن می‌گوید: «اگر واقعاً سمی باشند، می‌توانند تقریباً درباره هر چیزی بحث کنند، زیرا مهم نیست که شما چه چیزی به آنها می‌گویید، آنها آن را انکار کرده و استدلال می‌کنند». “شما باید بحث را پیش‌بینی کنید، اما در این تله نیفتید زیرا در نهایت از موقعیت خود دفاع می‌کنند.”

در تعامل با کارکنان سمی متوجه می‌شوید که، احتمالاً یک شبه آهنگ خود را تغییر نخواهند داد. “نیت رجیر”، روانشناس و نویسنده کتاب «درگیری بدون تلفات» می‌گوید: «مثل زمانی که مادری برای اولین بار به فرزندش می‌گوید که قرار نیست برای او آب‌نبات بخرد. “برای اینکه طرف مقابل بفهمد “بسیار خوب، قوانین در حال تغییر هستند” به زمان، تکرار و پشتکار نیاز دارند.

3. یک برنامه تنظیم کنید.

یکی از روشهای تعامل با کارکنان ناسازگار و سرکش و خاطی که توسط مربی کسب‌وکار مارشال گلداسمیت مطرح می‌شود، «فید فوروارد» است. فید فوروارد برعکس بازخورد است. فیدفوروارد، به‌جای تمرکز بر آنچه در گذشته اتفاق افتاده، ارائه اقداماتی است که کارمند می‌تواند برای حل رفتارهای سمی انجام دهد. اگر چنین کارمندی عملکرد بالایی داشته باشد، مفید است.

4. پیگیری و مراقبت در تعامل با کارکنان سمی

زمانی که به یک کارمند بی ادب و خاطی محدودیت‌ها و راه‌هایی برای تغییر رفتار بدش داده‌شده، ضروریست که مراقب باشید تا مطمئن شوید که این شخص در حال اصلاح آن رفتار است.

کارمندی را که با رفتار بد شناسایی شده را، از طریق دوره‌هایی که به بهبود رفتار بد اختصاص دارد، هدایت کنید. چه با یک مشاور، یک کتاب، آموزش انفرادی یا هر تعداد راه حل دیگر باشد. سپس، جلسات منظمی را با آن شخص برنامه‌ریزی کرده و تماس دائمی را برای اطمینان از یادگیری و رشد او برقرار سازید.

5. تیم خود را ایمن کنید.

برای ادامه تعامل با کارکنان سمی، باید مطمئن شوید که فرد سمی همه را پایین نمی‌کشد. در بسیاری از مواقع، این بدان معناست که مدت‌زمانی را که او صرف کار با سایر افرادی می‌کند که شاید تحت تأثیر قرار گیرند، به حداقل برسانید. (ارتباطش رو به حداقل برسونید)

جداسازی ناقل عفونت گزینه مناسبی برای تعامل با چنین افرادی است. هر چه این فرد زمان کمتری را برای کار با تیم صرف کند، وضعیت شما بهتر است.

6. در صورت نیاز، ارتباط را قطع کنید.

بیشتر اوقات می‌توانید در تعامل با کارکنان سرکش و خاطی به او کمک کنید تا رفتار خود را تعدیل کند. اما اگر نتوانید، چه اتفاقی می‌افتد؟ بر اساس مطالعه هاروارد بیزینس ریویو توسط کریستین پورات، 4 درصد از کارکنان با مشکلات بین فردی این رفتار نامطلوب را تکرار کرده‌اند، زیرا برایشان “سرگرم‌کننده” بود. اگر با یکی از افراد سمی در محیط کار سروکار دارید، هیچ مقدار مشاوره یا نوازش کمکی نمی‌کند.

در نحوه و طرز برخورد با کارمند گستاخ و بی ادب ، مستندسازی دقیق مسائل و سپس قطع رابطه در اولین فرصت ممکن، بهترین اقدام است.

شما با کسی سروکار دارید که نه تنها علاقه‌ای به‌کار با دیگران ندارد، بلکه فعالانه به سازمان شما آسیب می‌رساند. بیرون راندن این شخص بدون نیاز به برخورد قانونی یا مشکلات دیگر، بهترین راه‌حل برای هر دو طرف است.

بااین‌حال، اگر با یک کارمند سرکش و سمی سروکار دارید، کمک گرفتن از فردی ماهر و پایبندی به اصول ذکرشده در این مقاله به شما کمک می‌کند تا به یک موقعیت برد-برد برای همه درگیرها، برسید. اگر مایل به گوش دادن، تعیین مرزها، نظارت و اطمینان از حفظ آن مرزها هستید، می‌توانید آن کارمند سمی را به یک کارمند امیدوارکننده تبدیل کنید.

نتیجه گیری

اگر در تعامل با کارکنان و نحوه برخورد با افراد سمی در محیط کار مشکل دارید و نیاز به مشاوره و آموزش درون سازمانی جهت توسعه دانش خود در این زمینه دارید. ما به شما کمک میکنیم تا محیط کاری مناسب تری را فراهم آورید.

منبع: entrepreneur و workhuman و هیئت تحریریه مدیرنو

کلیدواژه ها: نحوه برخورد با کارمند لجباز, طرز برخورد با کارمند گستاخ و سرکش, برخورد با کارمند بی ادب ناسازگار خاطی, برخورد با افراد سمی, تعامل مدیران با کارکنان سمی.