در این مقاله از مدیرنو؛ به اهمیت تدوین برنامه کسب و کار برای کارآفرینی می‌پردازیم. طرح کسب و کار چیست و چرا باید آنرا بنویسیم. یکی از اولین قدم‌های کارآفرینی، تدوین طرح و برنامه کسب و کار میباشد. اگر یک کارآفرین بخواهد ایده کسب‌وکار خود را به واقعیت تبدیل کند نیاز به برنامه قوی‌ای دارد و بدون آن اکثر پروژه‌ها به شکست خواهند انجامید. در این مقاله درباره‌ی ابعاد مختلف آن بحث خواهیم کرد.
طرح کسب و کار چیست ؟
طرح کسب و کار به‌عنوان یک ابزار ارزشمند مدیریت به کارآفرین ها کمک خواهد کرد تا راه‌حل ویژه در شرکت ایجاد کنند. متأسفانه بسیاری از کارآفرین ها به آن نمی‌پردازند و نتیجه‌ی اغلب آنها شکست میباشد. در اینجا تعریفی از این واژه‌ی مهم ارائه میشود.
طرح کسب و کار خلاصه مکتوبی از فرایندهای پیشنهادی کارآفرین محسوب میشود که شامل جزئیات عملیاتی و مالی، فرصت‌ها و استراتژی‌های بازاریابی، مهارت‌ها و توانمندی‌های مدیران میباشد.
برنامه‌ها توسط کارآفرین تهیه‌شده و همه‌ی عوامل درونی و بیرونی مرتبط با شروع کار جدید را توصیف میکند. درواقع ترکیبی از برنامه‌های کارکردی دیگر مانند بازاریابی، مالی، تولیدی و منابع انسانی میباشد.
تدوین برنامه کسب و کار چه ضرورتی دارد؟
این برنامه‌ها اهداف را به دستورالعمل‌های عملی تبدیل می‌کنند و در آن استراتژی‌ها، جدول برنامه‌ی زمانی، موانع و نتایج مورد انتظار در نظر گرفته میشود.
پیشنهاد مطالعه :
اهمیت تدوین طرح توجیهی
یکی از مهم‌ترین مراحل راه‌اندازی کسب‌وکار جدید، تدوین طرح توجیهی هست.
طرح توجیهی باعث ایجاد ایده‌های تجاری و تفکر درباره‌ی مشکلاتی میشود که به‌وسیله‌ی آن، عملکرد سازمان مورد نظارت قرار می‌گیرد. موفقیت در عرصه‌ی تجارت با طرح توجیهی ارتباطی مثبت دارد.
تحقیقات نشان داده که 500 شرکتی که بالاترین میزان رشد را در اختیار داشته‌اند، از ابتدا دارای برنامه‌بودند. مطالعه‌ی دیگری نشان داد که 93% از شرکت‌هایی که رشد سریع داشته‌اند، برنامه نوشته بودند.
به‌طورکلی برنامه به سه دلیل زیر، حائز اهمیت میباشد:
- به تعیین میزان کارایی کسب‌وکار در یک بازار مشخص کمک میکند.
- راهنمای کارآفرین در سازمان‌دهی فعالیت‌هاست.
- ابزار مهمی در دسترسی به منابع مالی محسوب میشود.
تدوین طرح کسب و کار مناسب، مدیران را مجبور خواهد کرد تا به ارزیابی کامل بخش‌های مختلف شرکت بپردازند و اهداف درازمدت شرکت را در نظر بگیرند.
تهیه برنامه قوی، مزایای زیر را به دنبال دارد:
- ارزشیابی نظام‌مند و واقع‌بینانه از فرصت‌های شرکت برای موفقیت در بازار
- مشخص کردن ریسک‌های اولیه در مواجهه با مشکلات کسب‌وکار
- ابزاری برای مقایسه‌ی نتایج واقعی در برابر نتایج مورد انتظار
- ابزاری اولیه برای جذب سرمایه.
حال این سؤال اساسی مطرح میباشد که با وجود اهمیت بسیار زیاد برنامه، چرا بعضی از صاحبان کسب‌وکار تمایلی به نوشتن آن ندارند.
بعضی از دلایل عبارتست از:
- فقدان درک از فرایند یا فواید برنامه‌ها
- تأکید صرف بر انجام کارها به‌جای تفکر و جمع‌آوری اطلاعات درباره‌ی محیط کسب‌وکار
- باور اینکه برنامه‌ریزی استراتژیک برای سازمان‌های بزرگ است و برای شرکت‌های کوچک ضرورتی ندارد.
اهداف تدوین برنامه کسب و کار
پس از آگاهی نسبت به اهمیت تهیه برنامه، ضروریست بدانیم که معمولاً چهار هدف عمده‌ی ذیل را دنبال میکند:
- تلاش برای اخذ منابع مالی یا کمک گرفتن از افراد دیگر برای سرمایه‌گذاری
- طرح‌ریزی و اجرای ایده‌های جدید در عملیات تجاری واقعی (تولید خدمات)
- شناسایی نقاط ضعف و قوت شرکت و نوشتن استراتژی‌هایی برای رشد بیشتر شرکت
- ارائه رهنمودهایی برای اجرای بهتر عملیات شرکت
عناصر تدوین برنامه کسب و کار
اگرچه شرکت باید بر ویژگی‌های منحصربه‌فرد فعالیت‌های تجاری خود تأکیدکند، اما این برنامه باید چهارچوب‌های معینی را دنبال کند.
عناصر اصلی برنامه اثربخش عبارت‌اند از:
- خلاصه اجرایی
- تاریخچه‌ی شرکت
- نیمرخ کسب‌وکار
- استراتژی تجاری
- تولید یا خدمات
- استراتژی بازاریابی
- تجزیه و تحلیل رقبا
- خلاصه تجربیات متصدیان یا مالکان
- برنامه عملیاتی
- اطلاعات مالی
- وام‌های پیشنهادی
- برنامه زمانی برای اجرا
- فرایند برنامه
فرایند برنامه یکی از نکات مهمی است که از طریق آن کارآفرین سعی میکند تهدیدها و فرصت‌ها را شناسایی کند.
به‌طورکلی برنامه‌ها از سه مرحله اصلی تشکیل‌شده‌اند:
- درک موقعیتی که در آن قرار داریم.
- تصمیم‌گیری درباره‌ی موقعیتی که می‌خواهیم به آن دست پیدا کنیم.
- چگونگی رسیدن به این موقعیت
شکست برنامه کارآفرینی
به‌طورکلی شکست برنامه کارآفرینی می‌تواند بنا به دلایل زیر به وجود بیاید:
- اهداف تدوین‌شده توسط کارآفرین، معقول و منطقی نباشد.
- اهداف قابل‌سنجش و اندازه‌گیری نباشد.
- کارآفرین نتوانسته باشد تعهد کاملی نسبت به کسب‌وکار ایجادکند.
- کارآفرین خطرات بالقوه یا نقاط ضعف در کسب‌وکار خود را موردتوجه قرار نداده باشد.
- کارآفرین تجربه‌ای در کسب‌وکارهای برنامه‌ریزی‌شده نداشته باشد.
- نیازهای مشتریان از طریق تولید خدمات ارائه‌شده، برآورده نشده باشند.
تدوین اهداف کارآفرینی
تدوین اهداف کارآفرینی مستلزم اینست که کارآفرین کاملاً از انواع کسب‌وکارها و محیط رقابتی، آگاه و مطلع باشند.
اهداف کارآفرینی باید مشخص و روشن و از طرف دیگر نباید بسیار ساده و پیش‌پاافتاده باشند. علاوه بر این کارآفرین و کلیه ی ذینفعان باید تعهد کاملی نسبت به کسب‌وکار ایجادشده داشته باشند تا بتوانند به تقاضاهای جدید پاسخ دهند.
از مسائل دیگر عنوان‌شده، عدم تجربه‌ی کارآفرین است که موجبات شکست برنامه کارآفرینی را فراهم میکند. مگر اینکه کارآفرین بتواند دانش لازم را به‌دست آورد و یا از کمک افرادی استفاده کند که تجربه‌ی این کار را داشته‌اند که در این زمینه راهنمایی مشاوران مدیریت می‌تواند بسیار اثربخش باشد.
سخن پایانی
سرانجام اینکه کارآفرین باید نیازهای مشتریان را قبل از تدوین برنامه کسب و کار به‌صورت مستند تهیه کند.
نیازهای مشتریان از طریق تجربیات مستقیم، نامه‌های ارسالی از طرف مشتریان یا تحقیقات بازاریابی می‌تواند مورد شناسایی قرار گیرد. فهم این نیازها و اینکه کسب و کار کارآفرین چگونه می‌تواند آنها را محقق سازد، برای موفقیت حیاتیست.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در این مورد به مشاوره کسب و کار مدیرنو مراجعه فرمایید. با ما در ارتباط باشید.