نقش اهمیت خلاقیت و نوآوری در کارآفرینی

در این مقاله از مدیرنو؛ به نقش و اهمیت خلاقیت و نوآوری در کارآفرینی سازمان می‌پردازیم. خلاقیت چه نقشی در کارآفرینی سازمان دارد؟ در بیان شاخص‌های کارآفرینی، به خلاقیت، نوآوری، ریسک پذیری، مسئولیت پذیری، قدرت تصمیم گیری و مشارکت جویی (علاقه به کارگروهی) به عنوان اهم موارد اشاره می‌شود. در این مقاله سعی داریم با بررسی رابطه‌ی کارآفرینی و خلاقیت، این مورد را موردبررسی قرار داده و ابعاد آن را تجزیه و تحلیل کنیم.

نقش و اهمیت خلاقیت و نوآوری در کارآفرینی

خلاقیت، خلق ایده‌ی جدید است. ایده‌ی جدیدی که کاربردی و مفید بوده و بتواند بر تولید کالا یا خدمات تأثیر مثبت بگذارد.

خلاقیت، هسته‌ی اصلی کارآفرینی و پیش‌نیاز نوآوری است. صاحب نظران، خلاقیت را گرایش برای یافتن راه حل‌های مختلف، روش حل مسئله، نشان دادن انعطاف پذیری و تفکر واگرا می‌دانند. درواقع خلاقیت، فرایند انجام یک کار جدید است.

ارتباط کارآفرینی با خلاقیت

راز کارآفرینان برای ایجاد ارزش در بازار چیست؟ درواقع این راز همان به‌کارگیری خلاقیت برای حل مشکلات و بهره برداری از فرصت‌هایی است که افراد همواره با آن مواجه می‌شوند. خلاقیت، به‌عنوان توانایی خلق ایده‌های جدید و کشف راه جدید در برخورد با مشکلات می‌باشد.

میلیون‌ها نفر از مردم، ایده‌های خلاقی برای تولید محصولات یا خدمات جدید و مختلف دارند اما بیشتر آن‌ها نمی‌توانند این ایده‌ها را به مرحله‌ی اجرا درآورند. اما کارآفرینی صرفاً با تعریفی از خلاقیت انجام نمی‌شود.

فرایند نظام‌مندی در به‌کارگیری خلاقیت لازم است که درنتیجه‌ی به‌کارگیری آن، انگیزش لازم ایجادشده، استراتژی‌های اجرای ایده‌ها بکار گرفته می‌شوند و درنتیجه کالا و خدمات جدید تولید می‌شوند.

ذر دنیای امروزی که تغییرات سریع و رقابت شدید حرف اول را می‌زند، خلاقیت نه تنها منبعی مهم برای کسب سودهای ناشی از رقابت است بلکه ضرورتی برای بقا محسوب می‌شود. علاوه بر این ماهیت کارآفرینی در خلاقیت نهفته است.

کارآفرینان با مسائلشان خلاقانه برخورد می‌کنند و غالباً احساس می‌کنند که باید تصورات و آرمان‌های درونی خود را بیان کنند خلاقیت ازاین‌جهت برای کارآفرینان مهم است که آن‌ها دارای ابزارهای متعددی همچون افراد، سرمایه، بازار، ایده و تفکرات هستند و برای موفقیت نیاز دارند تا این ابزارها را به شیوه‌های جدید و متفاوتی سازماندهی کنند.

خلاقیت یکی از شروط لازم برای موفقیت فعالیت‌های کارآفرینانه محسوب می‌شود.

انگیزش؛ پیش‌نیاز خلاقیت

انگیزه‌ها به‌طورکلی به دو بخش انگیزه‌های درونی و بیرونی تقسیم می‌شوند.

1. انگیزه‌ی درونی یعنی تمایل به انجام کاری به دلیل خود آن کار. چراکه خود آن کار جذاب، لذت بخش، ارضا کننده و دارای چالش‌های مثبت است.
2. انگیزه‌ی بیرونی یعنی تمایل به انجام کار به‌منظور رسیدن به بعضی از اهداف بیرونی صرف‌نظر از خودِ کار.

منظور از تخصص عبارتست از:

• برخورداری از دانش در حوزه‌ی مربوطه،
• کسب مهارت‌های فنی موردنیاز،
• برخورداری از استعداد و توانایی.
• منظور از مهارت‌های خلاقیت عبارتست از:
• سبک کاری فعال و همراه با پایداری،
• جهت‌گیری به سمت ریسک پذیری و استقلال.

عملکرد انگیزش‌های خلاقیت زمانی مطلوب خواهد بود که افراد از انگیزه‌های درونی بالایی برخوردار باشند.

فرایند خلاقیت

اگرچه به نظر می‌رسد که ایده‌ی خلاقانه به یک‌باره به ذهن خطور می‌کند، اما این اتفاق درواقع نتیجه‌ی یک فرایند 7 مرحله‌ای به شرح زیر است:

آیا خلاقیت می‌تواند آموخته شود؟

در گذشته اعتقاد بر این بود افراد یا خلاق هستند یا نیستند. اما امروزه با شناخت بهتری که از نتایج تحقیقات به‌دست‌آمده است، می‌بینیم که هر فردی قابلیت این را دارد که از طریق یادگیری به فرد خلاقی تبدیل شود.

به اعتقاد یکی از صاحب نظران این رشته، هر فردی از توانایی خلاقیت برخوردار است و خلاقیت یک ویژگی انحصاری برای تعداد افراد بسیارکمی نیست.

مشکل اساسی اینست که در سازمان‌ها چیزی به‌عنوان خلاقیت به افراد نمی‌آموزند. افراد به‌وسیله‌ی تفکر سنتی محدودشده‌اند و بیشتر آن‌ها هرگز از خلاقیت ذاتی خود استفاده نمی‌کنند.

روش‌های پرورش خلاقیت در سازمان

خلاقیت در سازمانی رشد می‌کند که مدیران محیط مقتضی آن را فراهم کنند.

شما به‌عنوان مدیر سازمان، می‌توانید با به‌کار بردن روش‌های ذیل، خلاقیت را بین کارکنان پرورش دهید:

• از کارکنان خود انتظار خلاقیت داشته باشید،
• تحمل شکست و یادگیری از آن را به کارکنان خود بیاموزید،
• روحیه‌ی کنجکاوی را تشویق کنید،
• مشکلات را به‌عنوان چالش تلقی کنید،
• آموزش‌هایی در زمینه‌ی خلاقیت به اجرا درآورید،
• از کارکنان خود حمایت کنید،
• برای کارهای خلاق، پاداش در نظر بگیرید.

الگوهای مناسبی در زمینه‌ی خلاقیت معرفی کنید.

از دیگر نکات سازمانی حائز اهمیت در پرورش خلاقیت و نوآوری در سازمان می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

ساختار سازمانی متناسب: از مهم‌ترین عوامل تقویت و تسهیل خلاقیت در سازمان ، ساختار و تشکیلات متناسب با اهداف موردنظر است. اگر ساختارهای سازمانی، متناسب با تحولات محیطی بوده و توانایی هماهنگ شدن با تغییرات محیطی را داشته باشد، امکان انعطاف و آزادی عمل را برای اعضا فراهم می‌آورد و زمینه‌ی بروز خلاقیت را مهیا می‌کند. ویژگی‌های چنین سازمانی، در ذیل آماده است:

مسطح بودن هرم سازمانی:

هرچه سازمان مرتفع‌تر باشد، یعنی سلسه‌مراتب سازمانی بیشتر بوده و بوروکراسی و روابط رسمی بیشتر است.

در چنین سازمانی، به دلیل روابط رسمی و قوانین دست و پاگیر، آزادی عمل برای اعضا فراهم نیست. درصورتی‌که سازمان مسطح‌تر از انعطاف بیشتری در فرایند تشویق خلاقیت برخوردار است. در سازمان‌های مسطح، روابط مادون و مافوق نزدیک‌تر می‌باشد. به‌عبارت‌دیگر افراد برای ملاقات با مقامات سازمان نیازمند گذر از چند رده سازمانی نمی‌باشند و با صمیمیت بیشتری می‌توانند ارتباط برقرار کنند.

روابط نزدیک شغلی و تخصصی:

در سازمان‌هایی که افراد بنا به تخصصی که دارند در مشاغل جایگذاری می‌شوند، با استفاده از دانش و اطلاعاتی که نسبت به شغل خود دارند، می‌توانند مبدع راه‌حل و روش‌های جدید باشند.

انجام امور در سطوح مربوطه:

عدم ارجاع امور به رده‌های بالاتر از عوامل تشویق خلاقیت در سازمان‌هاست.

اعضای سازمان نیازمند قدرت تصمیم گیری حول محدوده‌ی کاری خود هستند تا بتوانند با آزادی عملی که دارند بهترین روش را آزموده و برگزینند. چه‌بسا افرادی که روش انجام امور محوله را خودشان آزموده و انتخاب می‌کنند، روش‌های بهتر و کارآمدتری را ابداع می‌کنند.

حمایت صاحبان ایده‌های خلاق:

حمایت از ایده‌های نو در سازمان موجب می‌شود تا سازمان از فضای پذیرنده برخوردار بوده و این شجاعت را در افرادی که این قابلیت را دارند، ایجاد کند که ایده‌ی خود را بیان کنند.

اگر در کسب و کار خود نیاز به مشاوره کسب و کار دارید می توانید با مشاوران ما تماس بگیرید.