در این مقاله؛ در مورد مهارت‌های ارتباطی و چگونگی برقراری ارتباط مؤثر صحبت خواهیم کرد.
ارتباطات یکی از مهم‌ترین مهارت‌هاییست که هر انسانی به آن نیاز دارد. بدون برقراری ارتباط خیلی از زندگی‌ها با مشکل روبه‌رو می‌شوند.
بسیاری از تجارت‌ها دچار شکست می‌شوند و از طرفی دیگر، فقدان مهارت‌های ارتباطی و ناتوانی در برقراری ارتباط مؤثر با دیگران باعث استرس، اضطراب، کاهش اعتمادبه‌نفس، ناامیدی، از دست دادن احترام و اعتبار و درنهایت شکست می‌گردد.
زیرا افرادی که مهارت برقراری ارتباط مؤثر را ندارند نمی‌توانند با طرف مقابل صحبت و منظورشان را بیان کنند و این عوامل تأثیر نامطلوبی روی فرد مقابل گذاشته و درنهایت این رابطه منجر به شکست می‌گردد.
خوشبختانه مهارت‌های برقراری ارتباط مؤثر اکتسابی بوده و ذاتی نیست یعنی می‌توان با آموزش و تمرین این مهارت‌ها را کسب کرد.
در این زمینه مقاله‌ی دیگری با عنوان ” ارتباطات چه نقشی در زندگی ما دارند؟ “، با محوریت ۵ عامل مهم در برقراری ارتباط با دیگران را هم مطالعه کنید.
ارتباط مؤثر چیست؟
قبل از اینکه ارتباط مؤثر را تعریف کنیم ابتدا ارتباط را تعریف می‌کنیم. ارتباط فرآیندیست که در آن فرستنده پیام خود را از طریق یک کانال ارتباطی به گیرنده (طرف مقابل) انتقال می‌دهد. این کانال ارتباطی می‌تواند از طریق صحبت، پیامک، نامه، ایمیل، تلفن و…. باشد.
ارتباط مؤثر چیست؟
قبل از اینکه ارتباط مؤثر را تعریف کنیم ابتدا ارتباط را تعریف می‌کنیم. ارتباط فرآیندیست که در آن فرستنده پیام خود را از طریق یک کانال ارتباطی به گیرنده (طرف مقابل) انتقال می‌دهد. این کانال ارتباطی می‌تواند از طریق صحبت، پیامک، نامه، ایمیل، تلفن و…. باشد.
ارتباط مؤثر یعنی ارتباطی که در آن گیرنده (طرف مقابل) با حداکثر دقت و توجه پیام شمارا درک کرده باشد، این پیام در او اثر گذاشته و بازخوردی از او به همراه داشته باشد. درنهایت طرفین به یک درک مشترک، تغییر رفتار و کسب اطلاعات رسیده باشند.
به‌طور ساده؛ ارتباط مؤثر ارتباطی است که در آن دو طرف لذت ببرند و حالشان خوب شود.
عوامل بسیار مهمی در برقراری و ایجاد یک ارتباط مؤثر دخیل هست. مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:
۱– لبخند زدن:
انسان‌ها به‌صورت ذاتی و غریزی آدم‌های خوش‌رو را دوست دارند و از آدم‌های اخمو و ترش‌رو بیزارند.
یک لبخند در آغاز یک ارتباط می‌تواند شمارا آدمی خوش‌رو و خوشایند نزد طرف مقابل نشان دهد. باعث ایجاد احساس خوشایند شود و واکنش مثبت از طرف مقابل را به همراه داشته باشد.
وقتی ما در ابتدای ارتباطات لبخند می‌زنیم ناخودآگاه طرف مقابل هم لبخند می‌زند و آن سنگینی و سردی ابتدای ارتباط از بین می‌رود.
بیشتر بدانید: تاثیر لبخند زدن در زبان بدن
۲– شروع‌کننده ارتباط باشید:
تعداد زیادی از افراد یا درون‌گرا هستند و یا مهارت کافی برای برقراری ارتباط مؤثر را ندارند. بنابراین هیچ موقع منتظر نمانید که دیگران برای برقراری ارتباط مؤثر پیش‌قدم شوند. شما پیش‌قدم شوید و در آنها تأثیر بگذارید.
شاید دغدغه ذهن شما این باشد که چگونه شروع کنید و سر صحبت را بازکنید؟
برای شروع یک ارتباط و مکالمه می‌توانید با پرسیدن یک سؤال، نظر و یا واقعیت، در مورد شخص مقابل، خودتان و یا موقعیت مشترک، شروع‌کننده مکالمه باشید و سر صحبت را بازکنید.
به‌طور مثال: فرض کنید در یک همایش حضور دارید و می‌خواهید با کناردستی خود ارتباط برقرار کنید. الان هر دو در یک موقعیت مشترک قرار دارید. می‌توانید از او سؤال کنید “چی شد که شما در این همایش شرکت کردید؟”
حال فرد مقابل شروع به جواب دادن به این پرسش و بیان نظراتش می‌کند و ارتباط کم‌کم شکل می‌گیرد.
۳– از طرف مقابل تعریف و تمجید کنید:
انسان‌ها عاشق خود برتری و تعریف و تمجید هستند. وقتی‌که از دیگران تعریف و تمجید می‌کنیم، ناخودآگاه ازنظر فرد مقابل ما انسانی خون گرم، دوست‌داشتنی و مهربان هستیم و به‌راحتی می‌توانیم در قلب آنها نفوذ کنیم.
تعریف و تمجید باید صادقانه باشد. نکته بسیار مهم در تعریف و تمجید اینست که، باید طوری تعریف و تمجید کنیم که تبدیل به چاپلوسی و تملق نگردد.
اگر هنگام تعریف و تمجید یک دلیل دقیق و واضح برای آن بیان کنیم، تعریف و تمجید تبدیل به چاپلوسی و تملق نمی‌گردد.
به‌طورکلی برای تعریف و تمجید می‌توانیم از قالب زیر استفاده کنیم:
۱– استفاده از نام شخص
۲– بیان تعریف
۳– بیان دلیل تعریف (هرچه دقیق‌تر باشد بهتر)
مثال:
خانم دهقان شما منشی فوق‌العاده‌ای هستید چون همه کارها را بانظم و به‌موقع انجام می‌دهید.
سعید امروز خیلی خوش‌تیپ تر شدی چون تی‌شرت قرمزی که پوشیدی خیلی بهت میاد.
۴– برقراری ارتباط چشمی
ارتباط چشمی یعنی نگاه کردن به چشم و صورت طرف مقابل. هنگامی‌که ارتباط چشمی برقرار می‌کنیم به‌طرف مقابل با زبان بی‌زبانی القا می‌کنیم که توجه ما به سمت اوست و می‌خواهیم با او ارتباط برقرار کنیم.
مدت‌زمان برقراری ارتباط چشمی بستگی به‌طرف مقابل دارد. هنگامی‌که یک آقا باخانم ارتباط چشمی برقرار می‌کند نباید مدت‌زمان آن زیاد باشد زیرا منجر به زل زدن و برداشت نادرست طرف مقابل می‌گردد.
برای اینکه ارتباط چشمی بسیار خوبی داشته باشیم بهتر است لحظاتی به چشم راست، لحظاتی به چشم‌چپ و لحظاتی به‌صورت وی نگاه کنیم و از خیره نگاه کردن بپرهیزیم.
۵– گوش دادن فعال
انسان‌ها دوست دارند بیشتر با افرادی ارتباط برقرار کنند که، شنوای صحبت و درد دل‌هایشان باشند و با دقت و توجه به حرف آنها گوش دهند. بنابراین ما با خوب گوش دادن می‌توانیم آنها را تحت تأثیر خود قرار دهیم.
گوش دادن فعال با شنیدن فرق دارد. در گوش دادن فعال با دقت و توجه کامل به حرف طرف مقابل گوش می‌دهیم و نسبت به آن عکس‌العملی نشان می‌دهیم. ولی در شنیدن، ما فقط حرف طرف مقابل را می‌شنویم درحالی‌که شاید حواس و فکر ما جای دیگری باشد. یعنی فقط جسم ما آنجاست ولی ذهن ما جای دیگریست.
هنگام گوش دادن فعال، باید ۴ نکته زیر را در نظر بگیریم:
۵–۱. با فرد مقابل ارتباط چشمی برقرار کنیم:
با ارتباط چشمی و نگاه کردن به‌صورت طرف مقابل می‌توانیم به او بفهمانیم که حواس ما کاملاً به او هست.
۵–۲. به سمت طرف مقابل متمایل شوید:
باخم و متمایل شدن به سمت طرف مقابل چه در حالت نشسته و چه در حالت ایستاده نشان دهید به او علاقه‌مند هستید و از صحبت و ارتباط برقرار کردن با او خوشحال و خرسندید.
۵–۳. سرخود را تکان دهید.
در هنگام گوش دادن فعال باید به‌طرف مقابل حرکت و بازخوردی نشان دهیم که متوجه حرف او شده‌ایم و حتی حرف‌های او را تأیید می‌کنیم که این کار را می‌توان با تکان دادن سر انجام داد.
بنابراین هنگام صحبت افراد هرازگاهی سرخود را به‌منظور تأیید و توجه حرف طرف مقابل تکان دهید.
۵–۴. سؤال پرسیدن
یکی دیگر از ابزارهای گوش دادن فعال و تشویق فرد مقابل به بیشتر صحبت کردن، پرسیدن سؤال های به‌جا و مناسب می‌باشد.
با این کار هم می‌توانید بیشتر نسبت به فرد مقابل و طرز فکرش شناخت پیدا کنید و هم رابطه‌ای قوی و مؤثرتری برقرار کنید.
به‌طور مثال می‌توانید بپرسید:
منظورتان این است که …………………
آیا درست متوجه شدم ……………….
میشه بیشتر در این مورد توضیح بدهید.
۶– مشتاق و پرانرژی باشید.
انسان‌ها عاشق افراد شاد، پرانرژی و مثبت هستند و از افراد ناامید و منفی خوششان نمی‌آید. بنابراین اگر می‌خواهید افراد شیفته شما باشند و در آنها تأثیر بگذارید همواره شاد و پرانرژی باشید و از به‌کار بردن کلمات و عبارات منفی بپرهیزید.
هرقدر در برقراری ارتباط مؤثر توانمندتر باشید به همان اندازه موفق‌تر می‌شوید. ما می‌توانیم دانش بسیاری به‌دست آوریم اما تا زمانی که نتوانیم با دیگران ارتباط برقرار کنیم چنین دانشی بی‌فایده است بنابراین با رعایت و اجرای نکات بیان‌شده در این مقاله مهارت های ارتباطی و برقراری ارتباط مؤثر را در خودتان تقویت کنید و از آن لذت ببرید.
