در این مقاله، به اینکه مشاوره و مربی‌گری به چه معنا هستند، خواهیم پرداخت. در ادامه با مدیران نواندیش همراه باشید. مشاور و مربی وظیفه دارد برای به‌دست آوردن نتایج مثبت، چه در زندگی شغلی و چه در زندگی خصوصی و چه در امور مالی و سرمایه‌گذاری شخصی به افراد کمک کند. آنها کیفیت زندگی کارمندان و مشتریان را بالابرده و موجب عملکرد بالاتر آنها می‌شوند.
مشاوره (Mentoring) و مربی‌گری (Coaching) فرایندهایی هستند که به افراد کمک می‌کنند به پتانسیل کامل خود در رشد دست یابند. مشاوره و مربی‌گری شباهت‌های فراوانی با یکدیگر دارند. به همین دلیل کاملاً منطقیست که بخواهیم کارهای مشترک و متداولی که مشاوران و مربیان انجام می‌دهند را به تصویر بکشیم. این خدمات ممکن است در قبال پرداخت پول انجام‌شده باشند (حرفه‌ای) . یا اینکه پرداختی برای آنها صورت نگرفته باشد (بشردوستانه).
فعالیت‌هایی که مشاوران و مربیان انجام می‌دهند؟
– نیازها، انگیزه‌ها، خواسته‌ها، مهارت‌ها و فرایندهای فکری افراد را شناسایی نموده تا بتوانند تغییری پایدار و واقعی ایجاد کنند.
– مشاوران و مربیان از تکنیک پرسش و پاسخ استفاده می‌کنند. تا بتوانند فرایندهای فکری افراد را تسهیل ببخشند. به‌این‌ترتیب قادر خواهند بود به‌جای اتخاذ یک رویکرد کاملاً دستوری، راه‌حل‌ها و اقدامات موردنیاز را شناسایی کنند.
– از افراد پشتیبانی می‌کنند تا بتواند هدفی مناسب برای خود تعیین کنند. همچنین بتواند در راستای اهداف تعیین‌شده روش‌های ارزیابی پیشرفت مناسبی را نیز برای خود در نظر بگیرد.
– استفاده از مشاهده، گوش دادن و سؤال پرسیدن به‌منظور درک وضعیت فرد.
– استفاده خلاقانه از ابزارها و تکنیک‌هایی که ممکن است آموزش‌های یک به یک، مشاوره دادن، و شبکه‌سازی (برقراری ارتباط با دیگران) را نیز شامل شود.
– تشویق به داشتن تعهد به تغییرات انجام‌گرفته و همچنین رشد و پیشرفت شخصی.
– حفظ رابطه مثبت و بی‌قید و شرط با افراد. به این معنی که مربی در تمام لحظات پشتیبان فرد است. هیچ‌گونه قضاوتی در مورد دیدگاه‌ها، شیوه زندگی و همچنین آرمان‌های او نخواهد داشت.
– حصول اطمینان از اینکه افراد به صلاحیت شخصی دست خواهند یافت و رابطه‌ی آنها با مربی خود دچار وابستگی‌های ناسالم نخواهد شد.
– بررسی پیامدهای یک فرایند، با استفاده از معیارهای عینی در هرزمانی که امکان این بررسی‌ها میسر باشد تا به‌این‌ترتیب بتوانند مطمئن شوند که این رابطه موفق بوده و فرد در حال دستیابی به اهداف شخصی است.
– تشویق و ترغیب افراد تا بتوانند به‌طور پیوسته شایستگی‌های خود را بهبود بخشیده و بتوانند در صورت لزوم برای رسیدن به اهداف خود روابط تکاملی جدیدی ایجاد کنند.
– روابط خود را مدیریت کرده تا مطمئن شوند فرد سطح مناسبی از خدمات را دریافت کرده و اینکه برنامه‌های اختصاص‌یافته خیلی کوتاه یا خیلی طولانی نیستند.
تعاریف مفید مشاوره و مربی‌گری
تمام انواع مختلف مربی‌گری و مشاوره در یک موضوع مشترک‌اند. یعنی اینکه این خدمات ابزاری برای تحلیل، تأمل و اقدام ارائه می‌دهند. درنهایت به فرد کمک می‌کنند در یک یا چند حوزه کاری و یا زندگی به موفقیت دست یابد.
مربی‌گری یعنی:
«فرایندی که باعث ایجاد یادگیری و پیشرفت می‌شود و درنهایت به بهبود عملکرد می‌انجامد. یک مربی موفق باید دانش و درک درستی از فرایندها، سبک‌های مختلف، مهارت‌ها و تکنیک‌هایی داشته باشد که مناسب زمینه‌ای هستند که مربی‌گری برای آن انجام می‌شود»
مشاوره یعنی:
«کمک‌های خارجی از طرف یک فردبه‌فردی دیگر به‌منظور انتقال درست اطلاعات، کار و یا طرز فکر»
درگذشته غالباً مراجعه به مشاوره مدیریت به‌عنوان آخرین پناهگاه و درواقع پذیرش عدم توانایی در رفع مشکلات سازمان تلقی می‌شد. در مقاله ” چگونه مشاوره مدیریت سازمان را نجات می‌دهد؟ ” به توضیح نقش مشاوره در سازمان پرداخته می‌شود.
مشاوره و مربی‌گری سازمانی
توسعه‌سازمانی، اعمال تغییرات ایجادشده، و همچنین لزوم پشتیبانی از کارمندان کلیدی از طریق تغییر نقش یا حرفه آنها، معمولاً مواردی هستند که باعث می‌شوند یک شرکت به دنبال مربی یا مشاور باشد.
درگذشته مشاوره و مربی‌گری فقط برای مدیران ارشد و مدیران شرکت‌ها ارائه می‌شد؛ اما حالا این خدمات به‌عنوان ابزاری برای توسعه‌ی حرفه‌ای یا شخصی به همه ارائه می‌شود. مشاوره و مربی‌گری وابستگی و ارتباط شدیدی با ابتکارات و طرح‌های تغییرات سازمانی دارد تا به‌این‌ترتیب بتواند به کارکنان در قبول این تغییرات کمک کرده و همچنین به آنها کمک کند تا خود را طوری با این تغییرات منطبق کنند که با اهداف و ارزش‌های شخصی‌شان سازگار باشد.
مربی‌گری و مشاوره، هر دو بر روی فرد متمرکز می‌شوند. می‌توانند روحیه، انگیزه و بهره‌وری را بالابرده و همچنین میزان تغییر و یا تعویض کارکنان را کاهش دهند. کاری کنند که افراد احساس ارزش کرده و خود را با تغییرات بزرگ و کوچک سازمان مرتبط بدانند.
به‌طورکلی ثابت‌شده که؛ برنامه‌های مشاوره و مربی‌گری در میان کارکنان بسیار محبوب است. چراکه مربی‌گری باعث ایجاد تعادل بین اهداف عملی و اهداف عینی و واقعی می‌شود. آن‌هم درحالی‌که نیاز به پیشرفت شخصی کارکنان را در نظر گرفته است. این کار یک رابطه دو طرفه بین سازمان و کارکنان می‌باشد. که در آن هر دو طرف سود و مزایای قابل‌توجهی را به‌دست می‌آورند.
افراد حتی آنهایی که در سازمان‌های بزرگ کار می‌کنند، دیگر حاضر نیستند برای دستیابی به پیشرفت حرفه‌ای به کارفرمایان خود متکی باشند. بیشتر تمایل دارند مسئولیت پیشرفت‌های شخصی و حرفه‌ای شان را بر عهده بگیرند. تعداد افرادی که با مربیان و مشاوران قرارداد امضا می‌کنند رو به افزایش است. برخی از کارمندان به دنبال تغییر شغل‌اند، اما بسیاری از افراد به دنبال به حداکثر رسانی پتانسیل‌های خود با کارفرمای موجود و یا به دنبال دستیابی به تعادل بیشتر بین زندگی کاری و شخصی خود هستند.
منظور از مشاوره مدیریت ارائه هرگونه کمکی در محتوا، فرآیند و ساختار موضوع و یا موضوعات مختلف می‌باشد. در مقاله ” مشاوره مدیریت چیست و چرا باید از آن استفاده کرد؟ ” به توضیحات تکمیلی در این خصوص می‌پردازیم.
مربی‌گری و مشاوره اجرایی
تداخل زیادی بین مربی‌گری یا مشاوره سازمانی و اجرایی وجود دارد. بسیاری از افراد یکی از این خدمات را ارائه می‌دهند. اما به‌تازگی تعداد زیادی از افراد حرفه‌ای پدیدار شده‌اند که خود را مشاور یا مربی اجرایی می‌نامند و خود را در بازار از مربی یا مشاور سازمانی جدا کرده‌اند. تفاوت اصلی بین مربی‌گری یا مشاوره سازمانی و اجرایی در اینست که مربی یا مشاور اجرایی معمولاً:
– سابقه بیشتری در نقش‌های حرفه‌ای و اجرایی دارند.
– به‌طور انحصاری با افراد موفق و یا آنهایی که پتانسیل موفق شدن رادارند کار می‌کنند.
– آنها پستی در سطح هیئت‌مدیره یا مدیرعامل یک شرکت پربازده و یا بسیار موفق دارند.
– پیشنهاداتی کاملاً محرمانه مطرح می‌کنند.
– با رهبران بالقوه یک صنعت و یا رهبران کسب‌وکارهای پربازده کار می‌کنند.
مربی‌گری و مشاوره عملکرد
بسیاری از افراد به‌منظور افزایش عملکرد خود به دنبال یک مربی و یا یک مشاور هستند و نه به دلیل اصلاح یک مشکل عملکردی. به‌طورکلی ثابت‌شده که مربی‌گری و مشاوره در چنین مواردی بسیار موفق است. وقتی‌که یک سازمان حق بیمه بالایی را برای توسعه خدمات پرداخت می‌کند، درواقع عملکرد را به‌عنوان بازگشت سرمایه در نظر می‌گیرد. حتی اگر یک مجری یا مدیر برای برقراری تعادلی مناسب بین زندگی کاری و زندگی شخصی حمایت می‌شود، بازهم این حمایت‌ها باهدف افزایش کارایی و بهره‌وری آنها در محل کار است و نه به دلایل نوع‌دوستانه.
نظریه‌های بنیادی و مدل‌های مربی‌گری عملکردی از روانشناسی ورزشی و تجاری و همچنین به‌طورکلی از روش‌های مدیریتی به‌دست‌آمده.
مربی‌گری و مشاوره مهارت‌ها
مربی‌گری مهارت‌ها شباهت‌هایی با آموزش یک به یک دارد. مربیان و مشاوران رویکردی جامع برای پیشرفت شخصی را با توانایی تمرکز بر مهارت‌های اصلی‌ای که یک کارمند باید قادر به انجامشان باشد، را با یکدیگر ترکیب می‌کنند. مربی و مشاور باید تجربه بالایی داشته و قادر به انجام مهارت‌هایی باشد که تدریس می‌کند.
نقش‌های شغلی با سرعت فزاینده‌ای رو به تغییر است. برنامه‌های آموزشی سنتی معمولاً بسیار انعطاف‌ناپذیر یا عمومی هستند. نمی‌توانند خود را با این نیازهای در حال تغییر سازگار کنند. در این موارد تدریس و مربی‌گری یک به یک رویکردی انعطاف‌پذیر، سازگار و به‌موقع را برای پیشرفت و توسعه مهارت‌ها ارائه می‌دهد. همچنین می‌توان تدریس مهارت‌ها را در محیطی به‌صورت زنده ارائه کرد. نیازی نیست که حتماً افراد را از محیط کاری خارج کرده و در یک کلاس درس بگذاریم که شباهت بسیارکمی به محیط‌های کاری دارد.
برنامه‌های تدریس و مربی‌گری مهارت‌ها برای افراد منفرد طراحی‌شده. و به‌طورکلی بر روی دستیابی به اهدافی برای آن فرد و شرکتش تمرکز دارد. این اهداف شامل توانایی انجام کارهای خاص می‌شوند آن‌هم درحالی‌که نیازها و الزامات پیشرفت شغلی و شخصیتی فرد در نظر گرفته‌شده‌اند.
آموزش یک به یک مهارت‌ها مانند روش «نشستن کنار کارمند» برای آموزش کار نیست. چیزی که این روش را از سایر روش‌ها متمایز کرده اینست که همانند هر نوع پیشرفت حرفه‌ای یا شخصی، این روش نیز بر اساس ارزیابی نیازهای مربوط به‌کار موردنظر است. که به شیوه‌ای ساختاریافته (اما بسیار انعطاف‌پذیر) ارائه می‌شود. و نتایج عملکردی و یادگیری قابل ارزیابی‌ای را ایجاد می‌کند. این نوع از آموزش مهارت‌ها کاملاً بر مهارت‌های موردنیاز برای انجام یک کار تمرکز دارد.
مربی‌گری و مشاوره شخصی
در طول دهه گذشته، خدمات مربی‌گری رشد زیادی در بریتانیا، اروپا و استرالیا داشته. مربیان شخصی ممکن است به‌صورت رودررو کار کنند، اما روش‌های مبتنی بر ایمیل و تلفن نیز بسیار رایج هستند. این مربیان و مشاوران برای آنهایی که می‌خواهند تغییر بزرگی در زندگی‌شان ایجاد کنند، به‌طور حمایتی کار می‌کنند.
مربیان به مشتریان خود محیطی حمایتی و انگیزشی را ارائه می‌دهند. تا بفهمند که از زندگی چه می‌خواهند و چگونه می‌توانند به آرمان‌هایشان دست یابند و نیازهای خود را تحقق بخشند. آنها به مشتریان خود کمک کرده که عملی انجام دهند و تجارب خود را به زبان بیاورند. تدریس و مربی‌گری به افراد، فضایی شخصی اعطا می‌کند. نیاز آنها به رشد و پیشرفت را پشتیبانی و حمایت می‌کند. نقش اصلی مربی معمولاً کمک به افراد برای حفظ انگیزه و تقبل مسئولیت موردنیاز برای دستیابی به اهدافشان می‌باشد.
